Στην Ανατολική πλευρά της λίμνης των Ιωαννίνων, η Ταβέρνα Χρύσανθος κρατά ψηλά τη σημαία της γαστρονομίας της Ηπείρου, μέσα από παραδοσιακά γιαννιώτικα πιάτα, πίτες και δυνατές κρεατοφαγικές στιγμές.
Αν και επισκέπτομαι τα Ιωάννινα αρκετά συχνά, ποτέ δεν είχα την ευκαιρία να περάσω στην ανατολική πλευρά της λίμνης Παμβώτιδας και να επισκεφθώ τα χωριά της. Την Αμφιθέα, το Νησί και το Πέραμα. Αυτήν τη φορά με ένα καθαρά φθινοπωρινό καιρό να με συντροφεύει, με τη βροχή και την ομίχλη να ντύνει ένα κινηματογραφικού χαρακτήρα σκηνικό, οδήγησα ως την Αμφιθέα , έξι χιλιόμετρα μακριά από το κέντρο των Ιωαννίνων. Προορισμός μου, η Ταβέρνα Χρύσανθος.
Η Ταβέρνα Χρύσανθος είναι ιδιοκτησίας της οικογένειας Μηλιώτη. Ο μπαμπάς Χρύσανθος ασχολείται σε καθημερινή βάση με την επιλογή κρεάτων από τους κρεοπώλες της περιοχής και φροντίζει για την μεταμόρφωσή τους σε λιχουδιές ψημένες στην φωτιά. Κοντοσουβλιστά τρυφερά κομμάτια μοσχαρίσιου κρέατος, κοτόπουλα και πανσέτες, εξαιρετικά παϊδάκια αρνίσια και πρόβεια παρελαύνουν καθημερινά από τα γεμάτα τραπέζια της ταβέρνας.
Ο ίδιος έχει και την επιμέλεια ενός παραδοσιακού πιάτου που αξίζει να ταξιδέψει κανείς έως εδώ για να το απολαύσει. Την Μοσχαροκεφαλή στη γάστρα. Ένα πιάτο απαιτητικό ως προς την προετοιμασία και το καθάρισμα του κεφαλιού του ζώου, όπως μου είπε. Στα χέρια της γυναίκας του, Αριστέας Μηλιώτη, η μοσχαροκεφαλή μεταμορφώνεται σε ένα μελωμένο φαγητό στη γάστρα. Μια συνταγή με ιστορία αιώνων, δηλωτική των μαγειρικών παραδόσεων του τόπου.
Στην Ταβέρνα Χρύσανθος, δίπλα στον μπαμπά βρίσκονται οι δυο γιοι της οικογενείας. Ο Δημήτρης και ο Κώστας, που μαζί φροντίζουν για τη σωστή λειτουργία του εστιατορίου σε καθημερινή βάση. Ο Δημήτρης επιμελείται και της λίστας κρασιών, μιας και εργάζεται παράλληλα στον τοπικό συνεταιρισμό οίνων, Zoinos. Τελευταία άφησα τη μαμά της οικογένειας. Η κυρία Aριστέα από το Πέραμα Ιωαννίνων, είναι η ήρεμη δύναμη πίσω από την επιτυχία της ταβέρνας. Η λιγομίλητη μαγείρισσα που για 26 συναπτά έτη περνά ολόκληρη την ημέρα της μέσα στην κουζίνα του Χρύσανθου. Η αγάπη της για την μαγειρική παράδοση του τόπου της είναι έκδηλη σε κάθε πιάτο.
Στα χνάρια της παράδοσης βαδίζουν η Μπατζαριά και η Κοθρόπιτα. Ζυγούρι (αρνί μεγαλύτερο του ενός έτους), ρύζι και κρεμμύδια δημιουργούν αυτήν την ανοιχτή πίτα με τις διπλωμένες άκρες, σήμα κατατεθέν του μαγαζιού, που δεν είχα την τύχη να δοκιμάσω την ημέρα της επίσκεψης μου.
Αντ’ αυτής, δοκίμασα μια πρασόπιτα, όπου η γλύκα από τα πράσα της περιοχής (το χωριό Αμφιθέα, φημίζεται για τα πράσα του) και το τραγανό χειροποίητο φύλλο πρωταγωνιστούσαν. Σε ολόκληρη την μαγειρική παράδοση της Ηπείρου αλώστε, οι πίτες παίζουν κυρίαρχο ρόλο.
Κρεάτινοι κεφτέδες με ελάχιστα μυρωδικά, λαχανοντολμάδες, σπιτικές αλοιφές και τα δικά της χειροποίητα τουρσιά (ντομάτα, μελιτζάνα, πιπεριά, καρότο) συμπληρώνουν την κουζίνα στην Ταβέρνα Χρύσανθος. «Την αγαπώ πολύ την μαγειρική. Είναι όλη μου η ζωή. Πολλές φορές τα βράδια, οι γιοι μου μπαίνουν στην κουζίνα και με τραβούν να βγω έξω, να ξεκουραστώ. Εγώ όμως λαχταρώ να μείνω λίγο ακόμη. Πάντα κάτι έχω να κάνω» μου είπε η Αριστέα τα λίγα λεπτά που κάθισε στο τραπέζι μου και ανταλλάξαμε λίγες κουβέντες.
Στο κατάλογο υπάρχει και μια σελίδα με Ψαρικά, όπως γράφει χαρακτηριστικά. Βατραχοπόδαρα τηγανητά, χέλια και πέστροφες εμπλουτίζουν αυτήν τη μικρή προσθήκη, κρύβοντας μια ιστορία μεγάλων κακουχίων πίσω από την ύπαρξη τους. «Τα χρόνια της κατοχής αλλά και μεταγενέστερα, η λίμνη έσωσε στην κυριολεξία τον κόσμο από την πείνα. Τα βατραχοπόδαρα τα μαγειρεύαμε στο σπίτι με σκόρδο χλωρό και λαχανικά και τα χέλια τα φτιάχναμε με λάπαθα και σπανάκι», μου αφηγείται η Αριστέα.
Σήμερα τα βατραχοπόδαρα γίνονται τηγανητά με κουρκούτι, ενώ οι πέστροφες μπαίνουν στη σχάρα με λαδολέμονο και καπνιστή πάπρικα. Το εντυπωσιακό είναι πως σε έναν κρεατοφαγικό προορισμό όπως η Ταβέρνα Χρύσανθος, όλο και περισσότερες παρέες νέων επιλέγουν αυτά τα πιάτα για το τραπέζι τους, διατηρώντας έτσι ζωντανή μια παράδοση που αντλεί την ιστορία της από τα βάθη της λίμνης.
Η Ταβέρνα Χρύσανθος άνοιξε τις πόρτες της το 1997, σαν ένα παραδοσιακό καφενείο σερβίροντας τους θαμώνες μεζέδες για το κρασί και το τσίπουρο. Με το πέρασα των χρόνων μεταμορφώθηκε σε μια παραδοσιακή ταβέρνα που χαρίζει στους επισκέπτες της εκτός από τα νόστιμα φαγητά της και μικρές δόσεις αυθεντικής ηπειρωτική μαγειρικής παράδοσης. Ένα τόσο σημαντικό λαογραφικό στοιχείο του τόπου, που πρέπει να παραμείνει ζωντανό.
Ταβέρνα Χρύσανθος
Ελληνική παραδοσιακή κουζίνα
Διευθ: Αμφιθέα Ιωαννίνων, Ιωάννινα, 455 00
Τηλ: 26510 81892
Ώρες λειτ: καθημ. 18:00-00:00, Σαβ-Κυρ. 12:30-00:00, Δευτ. κλειστά
Τιμή: 20-40€ (χωρίς τα ποτά)
