Επισκεπτόμενη την όμορφη πόλη του βορρά – τη Θεσσαλονίκη – μου δόθηκε η ευκαιρία να επισκεφτώ την έκθεση «Συλλογικά νήματα», που αφηγούνται την ιστορία της Άννας Αντρέεβα και της «Κόκκινης Ρόζας»!
Τα υφάσματα της Σοβιετικής σχεδιάστριας κλωστοϋφαντουργίας Anna Andreeva (1917-2008) συνθέτουν το περιεχόμενο της πρώτης διεθνώς αναδρομικής έκθεσης, στο MOMus– Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης–Συλλογή Κωστάκη, με τίτλο «Συλλογικά νήματα: Η Anna Andreeva στο εργοστάσιο μεταξιού “Κόκκινη Ρόζα”».
Πάνω στα υφάσματα αποτυπωμένα, κόκκινα τριαντάφυλλα, τα οποία αργότερα μπερδεύονται με γεωμετρικά μοτίβα… Αφηρημένα σχέδια και θέματα εμπνευσμένα από τον ηλεκτρισμό, το διάστημα και την πρώιμη ψηφιακή τεχνολογία…Σχέδια που έγιναν κατόπιν παραγγελίας, με αφορμή σημαντικά ιστορικά γεγονότα, και άλλα που παραλλάχθηκαν προκειμένου να ξεφύγουν από τη λογοκρισία….
Η Anna Andreeva εργάστηκε από τη δεκαετία του 1940 και για σαράντα χρόνια στο «Red Rose Silk Factory» στη Μόσχα – ένα εργοστάσιο μεταξιού – που στα ρωσικά διαβάζεται ως «Κόκκινο Τριαντάφυλλο», όμως στην πραγματικότητα φέρει το όνομα της Γερμανίδας κομμουνίστριας επαναστάτριας Ρόζας Λούξεμπουργκ. Η «Κόκκινη Ρόζα» υπήρξε ένας χώρος συλλογικής γυναικείας σχεδίασης που διαμόρφωσε τη μόδα και την υλική κουλτούρα στα χρόνια του υπαρκτού σοσιαλισμού.
Η Άννα Αντρέεβα είναι μια εικαστική δημιουργός, που όλη της τη ζωή ασχολήθηκε με τον σχεδιασμό υφάσματος! Περίπου δέκα χρόνια μετά τον θάνατό της, η Αντρέεβα αποκτά φήμη και αναγνώριση.
Το 2018, το MoMA – Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης, αγόρασε δώδεκα έργα της. Αυτή η αγορά έδωσε μία ώθηση στην καλλιτέχνιδα να την αναζητήσουν κι αυτή τη στιγμή, υπάρχουν μουσεία που δείχνουν τα έργα της σε θεματικές εκθέσεις και τη βάζουν στην ίδια σειρά με πολύ σπουδαίες καλλιτέχνιδες του μοντερνισμού και της πρωτοπορίας.
Έτσι λοιπόν, το MOMus παρουσιάζει αυτήν την πρώτη διεθνώς αναδρομική έκθεση της Αντρέεβα. Τα έργα της δεν ήταν ποτέ σε μουσεία ή γκαλερί, αλλά στη μαζική παραγωγή κι έτσι η έκθεση αυτή θέτει τις βάσεις για τη μελέτη και την ιστορία της καλλιτέχνιδος.
Σε δύο ορόφους του MOMus – Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης – Συλλογή Κωστάκη, ο επισκέπτης θα «μπει» στο «σύμπαν» της Αντρέεβα και θα δει σχέδιά της – τα οποία κράτησε η ίδια και τα περισσότερα ανήκουν στο αρχείο της οικογένειάς της – και θα ακολουθήσει μία πορεία που εξελίσσεται χρονολογικά, αλλά είναι χωρισμένη και σε θεματικές ενότητες.
Κομμάτια υφάσματος με απλά σχέδια, με λουλούδια της δεκαετίας του ’40, εμφανίζονται κολλημένα σε ένα χαρτί, γνωστό ως «διαβατήριο», καθώς αποτελούσε το διαβατήριό τους για να βγουν στην παραγωγή, αφού σήμαινε ότι πήραν την απαραίτητη έγκριση.
Μετά τον θάνατο του Στάλιν, οι καλλιτέχνες θέλησαν να ξεφύγουν από τα φλοράλ σχέδια. Εκείνη την εποχή η Αντρέεβα δημιούργησε – μεταξύ άλλων – αφαιρετικά σχέδια, εμπνευσμένα από τη Μόσχα.
Η Αντρέεβα σε μια άλλη θεματική της, μετέφερε στα σχέδιά της την αγάπη του ιστιοπλόου συζύγου της για τη θάλασσα. Στα λαϊκά θέματα που σχεδίαζε, κυριαρχούν μοτίβα με άγρια ζώα.
Στην Αντρέεβα, είχαν ανατεθεί από το κράτος και κάποια σχέδια για δώρα σε διπλωματικές αποστολές, όπου ξεχωρίζει το ιστορικό μαντήλι που αναφέρεται στην πρώτη επανδρωμένη πτήση στο διάστημα του κοσμοναύτη Γιούρι Γκαγκάριν το 1961, αλλά και τα θέματα για τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Μόσχας το καλοκαίρι του 1980.
Ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει επίσης έργα της, όπου τα σχέδια είναι εμπνευσμένα από τη φύση αλλά και από το σύμπαν, με πλανήτες, φεγγάρια και εκλείψεις, καθώς και από την ηλεκτρική ενέργεια, στα οποία κυριαρχούν πυλώνες ηλεκτρισμού.
Σ’αυτή την έκθεση, δίνεται στον επισκέπτη η δυνατότητα να θαυμάσει και να αγγίζει τα μεταξένια υφάσματα, που είναι τοποθετημένα μπροστά από καθρέφτες, και να φανταστεί πώς θα ήταν πίσω από ένα τέτοιο ύφασμα ραμμένο στα μέτρα του ως φόρεμα, παντελόνα ή πουκάμισο! Έπιασα τον εαυτό μου να φαντάζεται ένα floral μεσάτο φόρεμα, ραμμένο στα μέτρα μου, ή μια παντελόνα με γεωμετρικά σχέδια σε στυλ καμπάνα εποχής… Ή ακόμη ένα σικάτο πουκάμισο με μεγάλο γιακά που θα αναβίωνε την εποχή των 70’s!
Η Anna Andreeva στο εργοστάσιο μεταξιού «Κόκκινη Ρόζα» θα παρουσιάζεται στο MOMus-Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης-Συλλογή Κωστάκη (Μονή Λαζαριστών) έως τις 27 Απριλίου του 2025, οπότε αν βρεθείτε στη Θεσσαλονίκη, αξίζει να την επισκεφθείτε.
Πρόγραμμα ξεναγήσεων για την έκθεση «Συλλογικά νήματα: Η Anna Andreeva στο εργοστάσιο μεταξιού ‘Κόκκινη Ρόζα’» στο MOMus-Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης-Συλλογή Κωστάκη.
Ξεναγήσεις ανοιχτές για το κοινό:
Σάββατο 18 Ιανουαρίου | 01, 08, 22 Φεβρουαρίου | 08, 22 Μαρτίου στις 12:00
Πέμπτη 9, 23 Ιανουαρίου | 13, 27 Φεβρουαρίου | 13, 27 Μαρτίου στις 18:00
Η συμμετοχή στις ξεναγήσεις γίνεται με το εισιτήριο εισόδου στον χώρο. Η έκδοση του εισιτηρίου γίνεται διαδικτυακά, μέσω της πλατφόρμας ComeTogether εδώ ή διά ζώσης από την Υποδοχή του Μουσείου, μισή ώρα πριν την έναρξη της ξενάγησης, εφόσον υπάρχει διαθεσιμότητα.
Ισχύουν μειωμένες τιμές για συγκεκριμένες κατηγορίες.
*Απαιτείται η προσκόμιση σχετικής ταυτότητας ή κάρτας.
Διεύθυνση: Κολοκοτρώνη 21 Σταυρούπολη 56430, Θεσσαλονίκη