Μπορεί μέχρι πριν λίγα χρόνια η Τήνος να προσέλκυε κυρίως θρησκευτικό τουρισμό, τα τελευταία χρόνια όμως τη βρίσκεις στο top 5 των νησιών για καλοκαιρινές διακοπές, και όχι άδικα. Σε αυτό το άρθρο δε θα μιλήσουμε για beach bar, gourmet εστιατόρια και τα σχετικά, αλλά θα προσπαθήσουμε να σας μυήσουμε στην όχι και τόσο γνωστή πλευρά του νησιού.
Λίγα λόγια για την Τήνο
Με τη λιτή της ομορφιά, η Τήνος δεσπόζει στο Αιγαίο και παραμένει όλο το χρόνο τόσο φιλική και ανοιχτή σε εξερευνήσεις, που είναι ικανή να σε κρατήσει κοντά της για πάντα. Μπορεί η Χώρα να υπερτουριστικοποιήθηκε λόγω της Παναγίας της Τήνου, τα πανέμορφα χωριά του νησιού όμως, κατάφεραν να διατηρήσουν το παραδοσιακό τους χρώμα και αποτελούν ένα γνήσιο δείγμα κυκλαδίτικης αρχιτεκτονικής. Όλοι σχεδόν οι οικισμοί παραμένουν αυθεντικοί, γεμάτοι φως και χρώμα και καταφέρνουν να σε μυήσουν στον αληθινό κυκλαδίτικο πολιτισμό. Ιδιαίτερη και η σχέση της με την τέχνη, καθώς είναι τόπος καταγωγής πολλών σημαντικών καλλιτεχνών όπως ο Χαλεπάς, ο Λύτρας και ο Γύζης, αλλά και των σύγχρονων Γαΐτη, Λαμέρα, Βαρλάμο κ.α. Άλλοι, όπως ο Τσόκλης και ο Κουμεντάκης την υιοθέτησαν.
Νησί με σχήμα περίπου τριγωνικό, στο κέντρο του δεσπόζει ο εντυπωσιακός απόκρημνος βράχος του Εξώμβουργου (ή Ξώμπουργο) με την αρχαία και βενετική πόλη και στα ανατολικά το όρος Τσικνιάς. Το «χειροποίητο νησί» κατά τον Κορνήλιο Καστοριάδη με το επικλινές έδαφος και τα μεγάλα σκαλοπάτια, τις «πεζούλες» που διαχωρίζονται από τους χαμηλούς μαντρότοιχους και τις «ξερολιθιές», διαθέτει ένα ενδιαφέρον απλωμένο δίκτυο μονοπατιών. Ολόκληρη η Τήνος διαθέτει μια συγκλονιστική αύρα και είναι ο τέλειος προορισμός για τους λάτρεις της φύσης, της εξερεύνησης των μονοπατιών, αλλά και τους καλοφαγάδες. Εκτός από τις παραλίες, είναι ιδανική για εκδρομές στα πανέμορφα χωριά με τα διάσπαρτα ταβερνάκια και τα μοδάτα εστιατόρια, που είναι έτοιμα να σε τρατάρουν η να σε φιλοξενήσουν.
Η τουριστική εξέλιξη τα τελευταία χρόνια είναι ραγδαία, αφού με μια γκαζιά απόσταση από τη Μύκονο θα ήταν δύσκολο να μη τη βρουν τα «απόνερα». Πόλος έλξης για πολλούς γνωστούς επιχειρηματίες και με αρκετούς να ετοιμάζονται να τους ακολουθήσουν επενδύοντας στον νησί, τα club, τα μπιτσόμπαρα και τα χλιδάτα εστιατόρια είναι αρκετά και καλά. Εμείς, αν και καλοκαίρι, δε θα μιλήσουμε γι’ αυτά, αλλά θα προσπαθήσουμε να περιπλανηθούμε στην άλλη όψη του νησιού, την πιο παραδοσιακή και γοητευτική.
Χώρα
Αν και η Χώρα δεν είναι ξελογιάστρα σαν άλλες των Κυκλάδων, τα τελευταία χρόνια τα πανέμορφα στενάκια στο πίσω μέρος και τα πολλά καλόγουστα μαγαζιά δημιουργούν μια πολύ συμπαθητική κατάσταση. Στους πεζοδρόμους έχουν ξεφυτρώσει ωραία μικρά καφέ με καλοστημένα brunch, ζαχαροπλαστεία με λιχουδιές, μικρά μπαράκια, πιτσαρίες, ακόμα και κλαμπάκια που όλα τους δίνουν μια ζηλευτή ζωντάνια.
Και καθώς θες δε θες οι δυο κεντρικοί δρόμοι οδηγούν στην εκκλησία της Παναγίας, αναπόφευκτα θα περάσεις από μερικά όμορφα μαγαζιά με λουλούδια, έπιπλα και ρούχα, αλλά και από παραδοσιακά ή μοντέρνα μπακάλικα με ξεχωριστά προϊόντα του νησιού.
Με το που θα φτάσεις στο λιμάνι
Κατεβαίνοντας από το πλοίο, θα πέσεις πάνω στη μικρή λαϊκή αγορά που οι ντόπιοι αγρότες στήνουν τους πάγκους με τα καλούδια τους. Θα βρεις ολόφρεσκες ντομάτες – δεν έχεις φάει πιο νόστιμες-, διάσημες πατάτες με εξαιρετική υφή, αγκινάρες τουρσί (που τις μαζεύουν άγριες από τα χωράφια τους την Άνοιξη και τις διατηρούν στα βάζα), σύκα, αλλά και την ιδιαίτερη κάππαρη με χοντρό αλάτι από τους βράχους. Εννοείται να δοκιμάσεις τα εποχικά ζαρζαβατικά και φρούτα από τα μποστάνια τους. Αν έχεις μαζί σου αυτοκίνητο, φρόντισε να πάρεις μαζί σου ό,τι μπορείς από τις σοδειές, για να το απολαύσεις σπίτι σου όταν επιστρέψεις.
Ονομαστά προϊόντα
Τυρί
Στα πιο διάσημα τυριά που θα δοκιμάσετε, είναι η γραβιέρα, το τηνιακό τυράκι (βολάκι ή σκλαβότυρο), το μαλαθούνι (μαλαθούνι λέγεται στην τοπική διάλεκτο το μικρό καλάθι που είναι φτιαγμένο από βούρλα και χρησιμοποιείται ως τυροβόλι) και το καρίκι, ένα μπλε τυρί μέσα σε κέλυφος από νεροκολοκύθα. Ξακουστή ΠΟΠ είναι και η κοπανιστή της Τήνου, το μαλακό τυρί με τη πιπεράτη γεύση που δεν έχει υποστεί θερμική επεξεργασία και πήζει με φυσική πυτιά (μαγιά). Το πέτρωμα, ένα τυρί ανάλατο θα σε ενθουσιάσει. Χρησιμοποιείται στις παραδοσιακές πασχαλινές (γλυκές) τυρόπιτες και στα λεγόμενα λυχναράκια (τυρόπιτες ή τσιμπητές), που θα βρείτε όλο το χρόνο σε πολλά ζαχαροπλαστεία. Τέλος, μη παραλείψετε να δοκιμάσετε το αγελαδινό φρέσκο γάλα της Τήνου και το αγελαδινό βούτυρο.
Η Τήνος έχει και άλλα μοναδικά προϊόντα όπως τα ζυμαρικά από το «Το ντουλάπι της γιαγιάς», το αλλαντικό λούζα, αγκινάρες, αμυγδαλωτά και το εξαιρετικό μελί.
Κρασί
Ο αναπτυσσόμενος οινοτουρισμός στην Τήνο, συνδέεται άμεσα με την ανάπτυξη της μοναδικής τηνιακής γαστρονομίας. Οι ιδιαιτερότητες του terroir και η γευστική παλέτα των κρασιών του νησιού μαζί με την ιστορία του, δίνουν ένα δυνατό παρόν. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε, που ο θεός Διόνυσος λατρευόταν ιδιαίτερα στην Τήνο. Ευρήματα από το αρχαίο ιερό του Διονύσου φιλοξενούνται σήμερα στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Τήνου. Αν έχεις χρόνο, αξίζει -κατόπιν ραντεβού- να επισκεφτείς μερικά από τα οινοποιεία του νησιού για μια γευστική δοκιμή. Δε χρειάζεται να δοκιμάσεις όλες τις ποικιλίες κρασιού που ευδοκιμούν στην Τήνο (είναι και αρκετές), αλλά τα: Ασύρτικο, Μαυροτράγανο, Μονεμβασιά και Μανδηλαριά είναι must try.
Γνώρισε ένα ένα τα χωριά της Τήνου
Πύργος
Ο Πύργος το μεγαλύτερο και πιο επισκέψιμο χωριό της Τήνου, είναι μια κατηγορία από μόνος του. Πατρίδα των Γιαννούλη Χαλεπά, Νικηφόρου και Νικόλαου Λύτρα, και άλλων καλλιτεχνών, διατηρεί αναλλοίωτη την κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική του. Κάθε γωνιά του Πύργου είναι έργο τέχνης. Γραφικά καλντερίμια, η μοναδική πλατεία με τον αιωνόβιο πλάτανο στη μέση, μαρμάρινα ξινάρια, υπέρθυρα, πεζούλια.. Παντού εντυπωσιακά δείγματα από τη τέχνη του μαρμάρου σε κάθε της έκφανση, με τις μαρμάρινες κρήνες, τα τέμπλα και τις προσόψεις των σπιτιών να σε κάνουν να νιώθεις ότι βρίσκεσαι σε υπαίθρια έκθεση Τέχνης! Εδώ βρίσκεται και το Προπαρασκευαστικό και Επαγγελματικό Σχολείο Καλών Τεχνών Πανόρμου Τήνου.
Βώλακας
Από τα χωριά που πρέπει να μπουν στη λίστα σου. Το σεληνιακό τοπίο του Βώλακα ισορροπεί κάπου ανάμεσα στο πραγματικό και το φανταστικό, μιας και στην περιοχή βρίσκονται διάσπαρτοι εκατοντάδες γρανιτένιοι ογκόλιθοι. Εδώ θα πάρεις ένα καλάθι φτιαγμένο από τα χέρια του παππού Λουδοβίκου -πιο περίτεχνο δεν θα βρεις πουθενά.
Κάμπος
Ο Κάμπος, ένα πανέμορφο χωριό στη σκιά του Ξώμπουργου, βρίσκεται 6 μόλις χιλιόμετρα από τη Χώρα. Το παλιό ερημωμένο σχολειό βγήκε από τη λήθη και μετεξελίχθηκε στο «βιογραφικό» μουσείο Τσόκλη, αφιερωμένο στους ανθρώπους της Τήνου. Στο προαύλιο του, θα σε υποδεχτεί ο Αη Γιώργης με το δράκο, ένα εντυπωσιακό έργο του καλλιτέχνη.
Φαλατάδος
Μια βόλτα για να γνωρίσεις το Φαλατάδο, με τον ναό της Αγίας Τριάδας και τον εντυπωσιακό μπλε του τρούλο είναι must. Κάνε μια επίσκεψη στο «Σπίτι του Σκίτσου», που λειτουργεί ως Μουσείο Γελοιογραφίας και είναι από τα μοναδικά στη Νοτιοανατολική Ευρώπη.
Καρδιανή
Εκτυφλωτικά λευκή και αρχιτεκτονικά αξιολάτρευτη, η Καρδιανή είναι από τα πιο όμορφα χωριά του νησιού, με θέα που κόβει την ανάσα. Είναι κτισμένη στην πλαγιά του βουνού Πατέλες, καταπράσινη και με άφθονο τρεχούμενο νερό. Προετοιμάσου κυριολεκτικά να σε μαγέψει!
Δυο Χωριά
Πηγές με γάργαρο νερό, πλακόστρωτα μονοπάτια και ολάνθιστες μπουκαμβίλιες, πλαισιώνουν τα αγέρωχα πλατάνια της μεγάλης πλατείας και τις γραφικές μεσαιωνικές καμάρες, στο καλύτερο «μπαλκόνι» της Τήνου, χτισμένο σε υψόμετρο 450 μ. Εννοείται ότι όταν αρχίζει να γέρνει ο ήλιος, ξεκινάς να φωτογραφίζεις ατέλειωτα ινσταγκραμικά ηλιοβασιλέματα, υπέροχα κυκλαδίτικα κάτασπρα σπιτάκια, αμπέλια, στενά δρομάκια, αμμοθίνες, πλακόστρωτα, αγρούς και τα υπέροχα νερά.
Υστέρνια
Τα Υστέρνια είναι ένα υπέροχο αμφιθεατρικό χωριό με πανοραμική θέα στο Αιγαίο και τα γύρω νησιά. Το ηλιοβασίλεμα και εδώ είναι φανταστικό και από μακριά οι σκιές από τα ερείπια των ανεμόμυλων ξεχωρίζουν στο ηλιόγερμα.
Πάνορμος
Μικρός παραδοσιακός οικισμός στο δυτικό τμήμα του νησιού. Ένα σωστό ψαροχώρι με πεντακάθαρες αμμουδιές και την πανέρημη παράλια Άγια Θάλασσα -πιο όμορφο όνομα παράλιας δεν έχει υπάρξει-, με το ξωκλήσι του Αγίου Νικολάου του Θαλασσινού να «κρέμεται» πάνω από το βαθύ γαλάζιο. Μέσα στη θάλασσα, θα αντικρίσεις το νησάκι Πλανήτης με τον ερειπωμένο Φάρο, ακριβώς απέναντι από το λιμάνι.
Παραλίες
Δεν είχα σκοπό να αναφερθώ σε αυτό το άρθρο στις παραλίες της Τήνου, παρόλα αυτά θα σας δώσω έναν mini (πολύ mini) οδηγό προς ναυτιλομένους.
Οι καλύτερες λοιπόν είναι η Παχιά Άμμος που θέλει λίγο περπάτημα αλλά αξίζει, ο Άγιος Ρωμανός με τα αλμυρίκια του, το Βαθύ -από τις πιο απάνεμες- και η Λειβάδα που αν και βορινή έχει κάτι βράχους στα πλαϊνά της που μοιάζουν με εντυπωσιακά γλυπτά και κόβουν τον αέρα.
Επίσης αξίζει τον κόπο να πάτε στο λίγο δύσβατο και απομονωμένο Καβαρουλκό. Από τις πιο δημοφιλείς παραλίες είναι η κοσμοπολίτικη Κολυμπήθρα, που χωρίζεται στη Μικρή και τη Μεγάλη και η πιο alternative είναι η Ρόχαρη, δίπλα στον Πάνορμο. Και τέλος, για λίγους, καθότι απάνεμη και δύσβατη είναι το Μαλλί.
Που θα φας (καλά)
Το κουτούκι της Ελένης
Ελληνική και ντόπια κουζίνα με νόστιμα και μαμαδίστικα πιάτα στη Χώρα.
Διευθ: Γ. Γάφου 5, Τήνος / Τηλ: 2283 024857 / Ωράριο: καθημ. 09:00-01:00
Άγκυρα
Όμορφη μικρή ψαροταβέρνα, για το ψάρι στη Χώρα.
Διευθ: Πλ. Κυπρίων Εθνομαρτύρων, Τήνος / Τηλ: 2283 023016 / Ωράριο: καθημ. 12:00-16:30, 19:30-23:00
Τσαμπιά
Κλασική παραδοσιακή ταβέρνα με όμορφη θέα για μαγειρευτά, αλλά και της ώρας στα Κιόνια.
Διευθ: Κιόνια, Τήνος / Τηλ: 2283 023142 / Ωράριο: καθημ. 12:30-23:00
Ταρσανάς
Από τις καλύτερες της Χώρας, που το ψάρι και το θαλασσινό σπαρταράει.
Διευθ: Καζανόβα 5, Τήνος / Τηλ: 2283 024667 / Ωράριο: 12:00-01:00
Παραδοσιακή Ταβέρνα Δροσιά (Ο Βασίλης)
Η πιο πιστή ταβέρνα στην τηνιακή κουζίνα με νόστιμο και τίμιο φαγητό και υπέροχη θέα.
Διευθ: Κτικάδος, Τήνος / Τηλ: 2283 021087 / Ωράριο: καθημ. 13:00-22:30
Μαραθιά
Το μικρό γαστρονομικό θαύμα του νησιού που έδωσε ώθηση στην τηνιακή γευστική πρόταση.
Διευθ: Παραλία Αγίου Φωκά, Τήνος / Τηλ: 2283 023249 / Ωράριο: καθημ. 08:30-23:30
Θαλασσάκι
Η πιο διάσημη, μακρόχρονη και εν τέλει μοναδική γαστροταβέρνα του νησιού. Πιο πάνω στη θάλασσα δεν γίνεται και οι μικρές παρεμβάσεις στα καλούδια του νησιού εντυπωσιάζουν.
Διευθ: Υστέρνια, Τήνος / Τηλ: 2283 031366 / Ωράριο: 12:00-23:00
Καλοψία
Ο καταξιωμένος σεφ Γιώργος Στυλιανουδάκης, βάζει την Τήνο στην υψηλή γαστρονομία, με παραδοσιακή ελληνική κουζίνα, τα φρέσκα τοπικά προϊόντα και τη μαεστρία, να δημιουργούν μια μεσογειακή κουζίνα στα καλύτερά της.
Διευθ: Λεωφ. Σταυρού Κιονίων, Τήνος / Τηλ: 2283 025855 / Ωράριο: 15:00-23:30
Μικρό Καράβι
Το μικρό καράβι είναι ένα μεγάλο καράβι, με την ωραιότερη αυλή της πόλης και τον νεαρό ιδιοκτήτη, μαζί με την αδερφή του να «ζωγραφίζουν» γευστικά.
Διευθ: Τριών Ιεραρχών, Τήνος / Tηλ: 22830 22818 / Ωράριο: 12:30-23:45
Διαμονή
Υπάρχουν πολλά καταλύματα για να μείνει κάποιος στην Τήνο και για όλα τα βαλάντια. Τα καλύτερα από αυτά είναι:
DILES & RINIES VILLAS TINOS
Οκτώ πανέμορφες βίλες με θέα στη θάλασσα, κάποιες με ιδιωτικές πισίνες σε κήπους με ελαιόδεντρα, λουλούδια και βότανα.
Διευθ: Λιά, Τήνος, 842 00 / Τηλ: 2283 026146
www.tinosvillas.com
CROSSROADS INN
Μια γειτονιά ερειπωμένη στον Τριπόταμο, ανακαινίστηκε από την ιδιοκτήτρια με σεβασμό στο περιβάλλον και περιμένει να σας φιλοξενήσει. Στα Σταυροδρόμια, το Παλιό Πατητήρι, το Ανώγειο, ο Παλαιός Λίθος και το Ανώγειο είναι τα ονόματα από τα γοητευτικά καταλύματα.
Διευθ: Τριπόταμος, Τήνος, 842 00 / Τηλ: 22830 25443
www.crossroadsinn.gr
ALTANA BOUTIQE HOTEL
Κοντά στη Χώρα, στο δρόμο για τα Κιόνια, με στοιχεία exclusivity, μίνι γυμναστήριο, πισίνα τζακούζι και ζεν ατμόσφαιρα.
Διευθ: Σταυρού Κιονίων, Τήνος / Τηλ: 22830 25102
www.altanahotel.gr
