Πατρίδα του Δημόκριτου, του Πρωταγόρα αλλά και του Μάνου Χατζιδάκι, η Ξάνθη σε κερδίζει με τη αρχοντιά και γοητεία της.
Αμφιθεατρικά χτισμένη στους πρόποδες της οροσειράς της Ροδόπης, η Ξάνθη, «η πόλη με τα χίλια πρόσωπα» αποτελεί το στολίδι της Θράκης, ένα κράμα Δύσης και Ανατολής, μιας και η αρμονική συνύπαρξη χριστιανών και μουσουλμάνων αποτυπώνεται στον χαρακτήρα της. Ερχόμενοι στη Ξάνθη, θα αντικρύσετε μια συγκλονιστική φυσική ομορφιά, με παρθένα δάση, καταρράκτες, πράσινα νερά στα περάσματα του Νέστου και απέραντη γαλήνη στη λίμνη Βιστωνίδα. Ο ποταμός Κόσυνθος χωρίζει την πόλη σε δύο μέρη: στο δυτικό με την Παλιά και τη Νέα Πόλη και στο ανατολικό, με τον αραιοκατοικημένο συνοικισμό «Σαμακώβ» με το όμορφο φυσικό του περιβάλλον. Και τα δύο διατηρούν το παραδοσιακό τους άρωμα και γοητεύουν με την αρχοντιά και τη μεγαλοπρέπειά τους. Φύγαμε για Ξάνθη λοιπόν!
Η Παλιά Πόλη
Σκαρφαλωμένη στο λόφο, η Παλιά Πόλη της Ξάνθης, θεωρείται από τους μεγαλύτερους παραδοσιακούς οικισμούς της χώρας για την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική της και το αναλοίωτο άρωμα του παρελθόντος που αποπνέει. Μια πόλη-κόσμημα, διαφορετική απ’ ό,τι έχουμε συνηθίσει, πρσφέρεται για περπάτημα με τις ώρες στα γραφικά καλντερίμια με τις υπέροχες εκκλησίες, τις γραφικές πλατείες και τα πανέμορφα σοκάκια με τα καλοδιατηρημένα αρχοντικά. Κτίρια σε στυλ νεοκλασικό, άλλα με τοπική θρακιώτικη αρχιτεκτονική και άλλα επηρεασμένα από την οθωμανική τεχνοτροπία.
Ο συνδυασμός της ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής της µε την αύρα μιας άλλης εποχής, την εξαιρετική φιλοξενία των κατοίκων αλλά και το µουσουλµανικό στοιχείο, δημιουργούν μια μοναδική εμπειρία. Εδώ βρίσκεται και το πατρικό σπίτι του Μάνου Χατζιδάκι, ένα αρχοντικό χτισμένο στα τέλη του 18ου αιώνα µε νεοκλασικιστικά και µπαρόκ στοιχεία, που έχει χαρακτηριστεί ιστορικό διατηρητέο µνηµείο. Είναι ανακαινισμένο, επισκέψιµο και συχνά φιλοξενεί πολιτιστικές εκδηλώσεις.
Το παζάρι και το λαογραφικό Μουσείο
Κάθε Σάββατο στην πλατεία Εμπορείου, εκτυλίσσεται ένα ζωντανό πολύβουο παζάρι, μια μοναδική εμπειρία που αξίζει να ζήσεις αν βρεθείς στη Ξάνθη. Διάφορες εθνικότητες, ανακατεμένες κουλτούρες, έμποροι με όλα τα καλά της Ανατολής και της Δύσης, ανοίγουν ένα αλισβερίσι αγορών. Στα παλιατζίδικα μπορέις να βρεις σπάνια και ξεχωριστά αντικείμενα με παζάρια που θυμίζουν άλλες χώρες.
Κοντά στο παζάρι βρίσκεται και το Λαογραφικό Μουσείο Ξάνθης, που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον. Στεγάζεται σε ένα όμορφο κτήριο, ένα από τα πιο αντιπροσωπευτικά δείγματα των κατοικιών που κατασκευάζονταν στην πόλη την τελευταία περίοδο της τουρκοκρατίας, από το 1830 και μετά. Φιλοξενεί γεωργικά εργαλεία, σκαλισμένες κασέλες, κειμήλια, υφαντά και παραδοσιακές φορεσιές Θρακιωτών, Σαρακατσάνων και Ποντίων.
Η Νέα Πόλη
Η Νέα Πόλη με τις πολυκατοικίες, τα καινούργια κτίσματα, τα εμπορικά κέντρα και τα σύγχρονα μαγαζιά, αγκαλιάζει αυτόχθονες Έλληνες, Θράκες, μουσουλμάνους, Πομάκους, Αρμένιους και Μικρασιάτες που έφτασαν εδώ μετά τη καταστροφή της Σμύρνης. Προφανώς πιο μοντέρνα απο τη Παλιά Πόλη, έχει και αυτή μια ιδιαίτερη γοητεία.
Σήμα κατατεθέν της Νέας Πόλης είναι η Πλατεία με το Ρολόι, χτισμένο από τον Χατζή Εμίν Αγά. Εδώ βρίσκονται και οι καπναποθήκες και το περίφημο «Π», που πήρε το όνομά του από το σχήμα που έχουν τα κτίρια του 1890. Κάντε μια στάση στα υπέροχα καφέ για τούρκικο ή ελληνικό στη χόβολη και συνοδεύτε τον με γλυκιά ή αλμυρή μπουγάτσα και σιροπιαστά γλυκά.
Διαδρομές γύρω από την Ξάνθη
Με ορμητήριο την Ξάνθη, μπορείς να ξεχυθείς σε διάφορες φιδίσιες διαδρομές προς τα Πομακοχώρια που μέχρι πριν από μερικά χρόνια ήταν σχεδόν απροσπέλαστα. Θα περάσετε από ποτάμια με κρυστάλλινα νερά, κατάφυτες βουνοπλαγιές μ’ ένα σωρό εντυπωσιακές εναλλαγές τοπίου. Κάπου ψηλά, πάνω από τη πόλη υπάρχουν και δύο μοναστήρια της Παναγίας με μεγάλη επισκεψιμότητα.
Αναζητήστε το όμορφο παραδοσιακό ψαροχώρι Πόρτο Λάγος, που βρίσκεται στα όρια των νομών Ξάνθης-Ροδόπης. Μια βόλτα πάνω στο ξύλινο γεφυράκι θα μας οδηγήσει στη μέση του νερού, στο γραφικό εκκλησάκι του Αη Νικόλα. Οι φαν των αθλητικών δραστηριοτήτων µπορούν να κάνουν την κατάβαση του Νέστου µε canoe-kayak, περνώντας µέσα από µια υδάτινη διαδροµή µοναδικού φυσικού κάλλους.
Γαστρονομία της Ξάνθης
Πατροπαράδοτες θρακιώτικες γεύσεις ανακατεύονται με μικρασιατικές συνταγές, πομάκικα φαγητά και μουσουλμανικά εδέσματα. Εξαιρετικά ζαρζαβατικά της περιοχής, ψάρια από τα ποτάμια και το Θρακικό πέλαγος, σπουδαία γαλακτοκομικά. Η Ξάνθη είναι γνωστή για τους παστουρμάδες της, τον καβουρμά, τα λαχταριστά κεμπάπ, τους χειροποίητους γιουφκάδες, τα εξαιρετικά λουκάνικα και τις σπιτικές χυλοπίτες.
Κορυφαίο παστουρμά θα βρέιτε και στον Καραχασάν (Π. Τσαλδάρη 58, τηλ: 25410 75250). Αγοράστε για το σπίτι λουκάνικο πικάντικο και καραμανλίδικο, καβουρμά ανάμικτο από μοσχάρι/πρόβατο και ντόπιο κρέας. Στα ταβερνεία θα βρείτε την εξαιρετική σπεσιαλιτέ της περιοχής: το χοιρινό με λάχανο, τζιγεροσαρμάδες και γίγαντες γιαχνί. Όσο για τα γλυκά, το παραδοσιακό σουτζούκ λουκούμ, τα καζάν ντιπί, οι καριόκες, τα νουγκά και τα σιροπιαστά είναι όλα τα λεφτά.
