Η φράση «Και λοιπόν;» στον τίτλο δεν έχει απαξιωτικό χαρακτήρα, αλλά θέτει ένα ουσιαστικό ερώτημα: μπορεί η επέκταση της Michelin να αναβαθμίσει πραγματικά την Ελληνική εστίαση και να συμβάλει στον αναγκαίο εκσυγχρονισμό της Ελληνικής κουζίνας, ώστε να παραμείνει ζωντανή η παράδοσή της;
Με την ανακοίνωση της είδησης ότι η Θεσσαλονίκη και η Σαντορίνη μπαίνουν στο μικροσκόπιο των επιθεωρητών της Michelin, σχεδόν οι πάντες καταχειροκρότησαν, λες και η Ελλάδα ανέβηκε στο βάθρο των νικητών των Ολυμπιακών Αγώνων και κέρδισε κάποιο μετάλλιο. Στην πράξη, όμως, δεν έγινε τίποτα απ’ όλα αυτά, πέρα από μια συμφωνία με καθαρά εμπορικό περιεχόμενο.
Το Υπουργείο Τουρισμού, όταν έκανε την πρώτη συμφωνία με τον «κόκκινο οδηγό» πριν από 2-3 χρόνια, είχε δηλώσει ξεκάθαρα γιατί επέλεξε την Αθήνα. Για όσους το έχουν ξεχάσει, ας το θυμίσουμε. Η Αθήνα επελέγη με στόχο την ενίσχυση του τουριστικού ενδιαφέροντος της πόλης (κυρίως σε σχέση με το long weekend) και, ως εκ τούτου, την αύξηση της επισκεψιμότητας από ξένους ταξιδιώτες. Η απόφαση πάρθηκε επειδή ήδη η Αθήνα, με βάση τις αξιολογήσεις των σχετικών εθνικών θεσμών, διέθετε έναν ικανοποιητικό αριθμό εστιατορίων άξιων για τουλάχιστον ένα αστέρι.
Η όλη συμφωνία είχε καθαρά εμπορικό χαρακτήρα, όπως άλλωστε έχει και αυτή της Θεσσαλονίκης. Το Υπουργείο Τουρισμού κατέβαλε το σημαντικό εξαψήφιο ποσό που ζήτησε η Michelin και εκείνη ήρθε στην Ελλάδα, βασικά, επειδή πληρώθηκε για να κάνει τη δουλειά της. Αυτά για να μη θριαμβολογούμε.
Ο γαλλικός οδηγός δεν ήρθε στη χώρα μας επειδή η τοπική γαστρονομική σκηνή έκανε άλματα τα τελευταία χρόνια. Η ανοδική πορεία που δικαιολογούσε βραβεύσεις είχε ξεκινήσει ήδη από την εποχή καθιέρωσης του πρώτου θεσμού βράβευσης εστιατορίων – και, για να είμαστε ακριβείς, τουλάχιστον 15 χρόνια νωρίτερα.
Όλα αυτά, βέβαια, είναι λεπτομέρειες και, στο κάτω κάτω της γραφής, η παρουσία του οδηγού στην Ελλάδα, σε περισσότερες από μία πόλεις, σίγουρα λειτουργεί θετικά για την τουριστική οικονομία. Παράλληλα, δίνει και ένα κίνητρο σε ορισμένους επιχειρηματίες να «πουλήσουν» την Ελληνική κουζίνα, αν όχι σε επίπεδο τέχνης και υψηλών προδιαγραφών, τουλάχιστον σε επίπεδο φολκλόρ. Κάτι είναι κι αυτό.
Το νόμισμα, όμως, έχει και μια άλλη όψη. Μια όψη την οποία η πικρή εμπειρία έχει δείξει ότι η δημόσια διοίκηση και η τοπική αυτοδιοίκηση είτε δεν διαθέτουν την απαραίτητη ευρυμάθεια για να την αντιληφθούν και να την κατανοήσουν ή – ακόμα χειρότερα – κρίνουν ότι η ενασχόληση με αυτή δεν θα αποφέρει τα πολυπόθητα «ψηφαλάκια» των εκλογών.
Προσωπικά, το βρίσκω αδιανόητο να επενδύουμε χρήματα και να θριαμβολογούμε επειδή φέραμε τον διάσημο οδηγό στη Θεσσαλονίκη και, την ίδια στιγμή, να αγνοούμε την Ελληνική γαστρονομική παράδοση και να μην ενδιαφερόμαστε για τον αναγκαίο εκσυγχρονισμό της, αν θέλουμε να παραμένει ζωντανή.
Η Θεσσαλονίκη, για την οποία όλοι θριαμβολογούν και συγχαίρουν Δήμαρχο και ΕΟΤ, έχει τιμηθεί από την UNESCO ως Πόλη Γαστρονομίας. Γι’ αυτή τη διάκριση, όμως, δεν έχει γίνει σχεδόν τίποτα, και παραμένει κυριολεκτικά στα αζήτητα.
Κι όμως, το να αποκτήσει ουσιαστικό περιεχόμενο αυτή η τιμητική διάκριση θα ήταν δέκα φορές ισχυρότερο για την οικονομία της πόλης από το ένα ή δύο αστέρια που ενδεχομένως θα απονείμει η Michelin σε κάποια εστιατόρια της. Σε αυτόν τον τομέα πρέπει να επενδυθούν χρήματα, να δοθούν κίνητρα στους εστιάτορες και, με αιχμή του δόρατος αυτή την προσπάθεια, να προβληθεί η Θεσσαλονίκη.
Προς το παρόν, η Ελληνική κουζίνα κερδίζει τους ξένους στα τυροπιτάδικα, στα σουβλατζίδικα και στις ταβέρνες, με τον μουσακά και το τζατζίκι. Αν, όμως, αναζητήσει κανείς στον χώρο της εστίασης, δύσκολα θα βρει ένα εστιατόριο με αστικά χαρακτηριστικά που να προτείνει μια γνήσια, σύγχρονη Ελληνική κουζίνα, κατανοητή και αποδεκτή από τους Έλληνες πελάτες του.
Γιατί αυτό που ονομάζεται «σύγχρονη Ελληνική κουζίνα» στα περισσότερα εστιατόρια της ελληνικής επικράτειας, με ελάχιστες εξαιρέσεις, έχει ελάχιστη έως καμία σχέση με την Ελληνική γαστρονομική παράδοση.
