Θεσμοί Βράβευσης: Παρευρισκόμενοι, βραβευόμενοι και… διαμαρτυρόμενοι.
Το φαινόμενο είναι γνωστό και παρακολουθεί καταπόδας όλες τις τελετές απονομής βραβείων σχετικών με το φαγητό (εστιατόρια) και το αλκοόλ (bar). Θα έλεγα ότι ακολουθεί καταπόδας και τους σχετικούς με το κρασί θεσμούς, αν και στη συγκεκριμένη περίπτωση τα πράγματα είναι λίγο διαφορετικά και ξεφεύγουν από την τοποθέτηση που ακολουθεί.
Μια πρώτη επισήμανση, η κύρια θα έλεγα, η οποία επιβάλλεται να γίνει ευθύς εξαρχής είναι η εξής. Οι θεσμοί βράβευσης που απονέμουν βραβεία σε ένα συγκεκριμένο τομέα (λογοτεχνία, κινηματογράφο κ.λ.π) δεν γίνονται μόνο για να φωνάξουμε κάποιους νικητές, να τους δώσουμε ένα βραβείο, να τους αφήσουμε να αλληλόχειροκροτηθούν κ.λ.π. Γίνεται πρώτα από όλα και πάνω από όλα, για να τιμήσουμε ένα χώρο, για να αναφερθούμε στην ποιοτική ανοδική του πορεία, για να αναδείξουμε προσωπικότητες που αξίζουν για τη δουλειά τους σε αυτό το χώρο και για να δώσουμε ερεθίσματα και σε άλλους να ακολουθήσουν τον ίδιο δρόμο. Με άλλα λόγια, οι παρευρισκόμενοι δεν είναι μόνο οι βραβευόμενοι.
Κοντολογίς ένας θεσμός ή μια εκδήλωση με αντικείμενο την εστίαση, δεν γίνεται μόνο για να τιμήσουμε μερικούς σεφ ή εστιατόρια για τις επιδόσεις τους, γίνεται κατά κύριο λόγο για να τιμήσουμε το métier, τις προσπάθειες που κάνουν γενικά οι άνθρωποί που ανήκουν σε αυτό, και για να περάσουμε το όποιο σχετικό μήνυμα πρέπει να περάσει. Οι παρευρισκόμενοι δε βρίσκονται εκεί επειδή κάποιος τους υπόσχεται ένα βραβείο.
Βρίσκονται εκεί επειδή αναγνωρίζουν ότι ο χώρος στον οποίο ζουν και εργάζονται, αξίζει την τιμή που του γίνεται και επειδή αντιλαμβάνονται ότι έχουν ηθική υποχρέωση να είναι παρόντες και να χειροκροτήσουν όσους βραβεύονται με τον ίδιο τρόπο που και αυτοί θα ήθελαν να εισπράξουν το ανάλογο χειροκρότημα, στην περίπτωση που οι ίδιοι θα ήταν βραβευόμενοι.
Επομένως το ερώτημα που ακούγεται τακτικά κάθε φορά που γίνεται μια πρόσκληση: «Θα πάρω βραβείο;» δεν είναι απλά άτοπο, είναι κυρίως προσβλητικό για όσους βραβεύονται, οι οποίοι πολλές φορές είναι όχι απλά συνάδελφοι αλλά και φίλοι αυτών που ερωτούν. Σκεφτείτε επί παραδείγματι τη Νορβηγική ακαδημία επιστημών , η οποία κάθε χρόνο προσκαλεί στις τελετές απονομής των βραβείων Nobel άτομα από όλες τις γωνιές του πλανήτη. Δεν νομίζω ότι ρώτησε ποτέ κανείς από αυτούς αν βραβεύεται για να αποφασίσει να πάει. Και μόνο το γεγονός ότι προσκαλείται του περιποιεί τιμή.
Κάτι ανάλογο, για να ξεφύγουμε από τη σοβαρότητα των Nobel συμβαίνει και με τα Oscar. Στην αίθουσα για όποιον έχει παρακολουθήσει την τελετή απονομής από την τηλεόραση, υπάρχουν 1.000 άτομα. Από αυτά, στη σκηνή ανεβαίνουν 50. Αναρωτήθηκε ποτέ κανείς γιατί οι υπόλοιποι 950 που δεν βραβεύονται είναι παρόντες; Μάλλον όχι. Εξού και τα σχετικά σχόλια ή τηλεφωνήματα που γίνονται, στα οποία οι διαμαρτυρόμενοι εκφράζουν αρκετές φορές ένα σκεπτικό που σε γενικές γραμμές συνοψίζεται ως ακολούθως: γιατί μας κουβαλήσατε αφού δεν βραβευόμαστε.
Με την ευκαιρία θα πω και κάτι άλλο. Αναφέρθηκα προηγουμένως στα Όσκαρ. Προφανώς όσοι έχετε δει στην τηλεόραση την τελετή απονομής θα έχετε διαπιστώσει ότι όπως και σε άλλες ανάλογες τελετές υπάρχει ένα dress code που τηρείται με θρησκευτική ευλάβεια από όλους τους προσκεκλημένους. Αλλά ας αφήσουμε τα Όσκαρ, τα οποία είναι γεγονός ότι έχουν και έντονο χρώμα κοσμικής εκδήλωσης και ας πάμε για λίγο στις συγγενείς με τα ελληνικά εστιατορικά δρώμενα, απονομές αστεριών Michelin.
Αν και έχω υπάρξει καλεσμένος σε αρκετές εκδηλώσεις απονομής, θα αναφερθώ μόνο σε μία που έγινε στο Λονδίνο πριν από αρκετά χρόνια, σε μια αίθουσα θεάτρου. Κάποια στιγμή ανέβηκαν στη σκηνή πάνω από 150-200 άτομα (σεφ), όλοι ντυμένοι με την ίδια αψεγάδιαστη κατάλευκη στολή και το κλασσικό ψηλό καπέλο. Ήταν ένα χάρμα ιδέσθαι, το οποίο τιμούσε τους ίδιους, το χώρο τον οποίο εκπροσωπούσαν και την κατάμεστη αίθουσα η οποία βρισκόταν εκεί για να τους χειροκροτήσει.
Στα καθ’ ημάς τι γίνεται; Φοβάμαι ότι αυτό που μένει (τουλάχιστον σε ότι με αφορά) είναι εμφανίσεις στις οποίες κυριαρχεί το blue jean και το πουκαμισάκι, το οποίο συχνά αντικαθίσταται από μακό μπλουζάκι. Όποιος πιστεύει ότι μια εμφάνιση αυτού του τύπου τιμά τους προσκεκλημένους που παρευρίσκονται για να χειροκροτήσουν βραβευμένους σεφ και ταυτόχρονα είναι δηλωτική σεβασμού προς το λειτούργημα του σεφ ας σηκώσει το χέρι του.
Δεν χρειάζεται όμως να πω περισσότερα, ο νοών νοείτο. Κατά τα άλλα και εγώ με τη σειρά μου κατανοώ πόσο δύσκολο είναι ένας σεφ να έρθει από τη Θάσο ή από τη Ρόδο ή από την Κέρκυρα, κάνοντας τα σχετικά όχι ασήμαντα έξοδα και αφήνοντας έστω και μόνο για ένα βράδυ την δουλειά του. Προφανώς και δεν είναι εύκολο. Όταν όμως το κάνεις για να τιμήσεις τους συναδέλφους σου, τη δουλειά σου και μέσω αυτών και τον εαυτό σου είναι αναγκαίο.
