Πως τα ποσοστά χυμού πορτοκαλιού στη Fanta στις διάφορες Ευρωπαϊκές χώρες, αποδεικνύουν ότι η ελληνική διατροφή είναι το τελευταίο οχυρό σε μια χώρα, που δείχνει να γίνεται ασύμφορη για τους κατοίκους της.
Πριν λίγες μέρες, καθώς σκρόλαρα αενάως στο Facebook, έπεσα πάνω σε έναν χάρτη (δες πιο κάτω), που απεικόνιζε τα ποσοστά αληθινού χυμού πορτοκαλιού της Fanta στις διάφορες χώρες της Ευρώπης. Ενώ οι περισσότερες χώρες κινούνταν σε πολύ χαμηλά ποσοστά, που έφταναν και το 3% στις χειρότερες των περιπτώσεων, στην Ιταλία και τη Γαλλία τα ποσοστά γνήσιου πορτοκαλιού έφταναν έως και 12%. Στην Ελλάδα το ανάλογο ποσοστό ήταν 20%! 
Το γεγονός δεν προξενεί ιδιαίτερη απορία, καθώς μπορεί να ερμηνευτεί σχετικά εύκολα. Θα σκεφτεί κανείς ότι τα πορτοκάλια στην Ελλάδα είναι και άφθονα, αλλά και φτηνά σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη. Αυτό ισχύει και για άλλα φρούτα και λαχανικά, αλλά και για ορισμένα άλλα προϊόντα όπως το ελαιόλαδο, που παρόλη την κρίση που περνάει τιμολογιακά, λόγω της εντεινόμενης κλιματικής αλλαγής, εξακολουθεί να παράγεται από εκατοντάδες χιλιάδες οικογένειες σε όλη τη χώρα.
Ποια είναι όμως η σημασία αυτού του ευτυχήματος για την ελληνική κοινωνία και τα νοικοκυριά; Ας δούμε λίγο ποια είναι η παρούσα συγκυρία. Τα νοικοκυριά στην Ελλάδα πλήττονται τα τελευταία χρόνια από μια ασύλληπτη ακρίβεια, που επηρεάζει όλες τις επιμέρους ανάγκες, όπως τη θέρμανση, την ένδυση, τις μεταφορές, το επίπεδο των υπηρεσιών υγείας, παιδείας και όλα όσα μπορούν να επηρεαστούν από ένα όλο και πιο άδειο πορτοφόλι. Οι πολίτες βλέπουν το διαθέσιμο εισόδημα να συρρικνώνεται και καταφεύγουν σε όλο και πιο οικονομικές λύσεις για να καλύψουν τις βασικές τους ανάγκες.
Η διατροφή δε θα μπορούσε να μείνει απ έξω. Κι εδώ, τα έτοιμα γεύματα, τα delivery χαμηλού κόστους, τα επεξεργασμένα τρόφιμα και κάθε τι που δε χρειάζεται ιδιαίτερο χρόνο και κυρίως χρήμα, γεμίζει τα στομάχια των Ελλήνων σε αντίστοιχα πρόχειρες τελετουργίες, όπως γεύματα στα όρθια, στο γραφείο, μπροστά σε μια οθόνη, ή στον πάγκο του σουβλατζίδικου. Τα σφολιατοειδή, φτηνά και ικανά να κόψουν την πείνα, περνούν χρυσές εποχές, με τους φούρνους να πολλαπλασιάζονται, να διογκώνονται και να κερδίζουν το χρυσό βραβείο εκμετάλλευσης αυτής της νέας εποχής, όπου το λεγόμενο slow food κίνημα, μοιάζει τόσο άκαιρο και παράταιρο. 
Το γεγονός όμως ότι στη χώρα μας παράγονται ακόμα άφθονα φρούτα και λαχανικά υψηλής θρεπτικής και γευστικής αξίας, δεν χαίρει ανάλογης προβολής από κανέναν επίσημο φορέα. Η Ελληνική Διατροφή (με κεφαλαία από εδώ και μπρος) είναι ένας πλούτος που μπορεί να αποτελέσει αντίβαρο στη ζοφερή πραγματικότητα, αρκεί να το συνειδητοποιήσουμε και να κάνουμε πράξη τη μετατόπιση των διατροφικών μας συνηθειών. Τα οφέλη είναι τόσο σημαντικά που θα μπορούσαν να αλλάξουν, από τη διάθεση και την ευεξία σε ατομικό επίπεδο, μέχρι την ίδια την ευημερία των πολιτών. Ακόμα και η κρατική οικονομία μπορεί να ωφεληθεί από τη μακροχρόνια μείωση της χρήσης των υπηρεσιών του συστήματος υγείας, αφού η Ελληνική Διατροφή βελτιώνει αποδεδειγμένα το επίπεδο της υγείας όσων την ακολουθούν.
Ασφαλώς και είναι μια δύσκολη διαδικασία που θα βρει πολλά εμπόδια. Οι μεγάλες εταιρείες τροφίμων που ελέγχουν τη μερίδα του λέοντος του καλαθιού ενός νοικοκυριού και που, ως επί το πλείστον, πωλούν επεξεργασμένα τρόφιμα χαμηλής διατροφικής αξίας, δε θα έβλεπαν με καλό μάτι μια μαζική στροφή προς την ποιοτική διατροφή. Αλλά και οι ίδιοι οι πολίτες θα δυσκολευτούν ιδιαίτερα να εγκαταλείψουν την παρούσα διατροφική καθημερινότητά τους. Η ζάχαρη, το αλάτι, τα τεχνητά λίπη, τα χημικά συντηρητικά, τα ενισχυτικά γεύσης, όλα προκαλούν εθισμό, παρόμοιο με αυτόν στο τσιγάρο ή τα ναρκωτικά. Η απάλειψή τους από τον οργανισμό του καθενός θα είναι μια δύσκολη και επίπονη διαδικασία που δε μπορεί να ξεκινήσει αν δεν υπάρχει υψηλό κίνητρο και επίπεδο γνώσης και συνειδητοποίησης του οφέλους.
Για να μπορέσουμε να εκμεταλλευτούμε αυτόν τον πλούτο, θα πρέπει λοιπόν να υπάρξει εκπαίδευση. Και εκπαίδευση δεν μπορεί να υπάρξει σε συλλογικό επίπεδο, αν δεν την προωθήσει κεντρικά το κράτος, το οποίο κρατάει και τα κλειδιά της επιτυχίας ενός τέτοιου εγχειρήματος. Για να μπορέσει το κράτος να υλοποιήσει ένα τέτοιας έκτασης πρόγραμμα θα πρέπει να βρεθούν στο τιμόνι άνθρωποι που και θα συνειδητοποιήσουν το κοινωνικό όφελος μας τέτοιας κίνησης, αλλά και θα νοιάζονται πραγματικά για την κοινωνία την οποία υπηρετούν. (Κάπου εδώ το κείμενο αρχίζει να μοιάζει με διήγημα επιστημονικής φαντασίας, αλλά η ελπίδα να ξέρετε πεθαίνει τελευταία και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο πέτυχαν οι μεγάλες κοινωνικές διεκδικήσεις και αλλαγές, που μας έχουν χαρίσει τις όποιες καλύτερες μέρες στη νεώτερη κυρίως ανθρώπινη ιστορία).
Ας ξεκινήσει λοιπόν η στροφή από τα παιδιά. Θα σκεφτείτε ότι τα παιδιά είναι δύσκολη περίπτωση, καθώς το junk έχει καταστεί είδος επιβράβευσης για κάθε επίτευγμά τους. Δεν είναι όμως έτσι, καθώς υπάρχει μια νέα γενιά που τώρα ξεκινάει την υποχρεωτική εκπαίδευση και που θα μπορούσε να επηρεαστεί θετικά από μαθήματα σχετικά με την ορθή διατροφή, κυλικεία που διαθέτουν μόνο υγιεινά γεύματα, βασισμένα στην ελληνική διατροφή και ειδικές οδηγίες για το είδος των σνακ από το σπίτι που θα επιτρέπεται να φέρνουν μαζί τους στο σχολείο.
Ανάλογη εκπαίδευση πρέπει να περνούν και οι γονείς, αλλά και οι υπόλοιποι πολίτες με σεμινάρια, ημερίδες και δωρεάν σχολές διατροφής που θα διοργανώνονται από τις περιφέρειες ή τους Δήμους. Δημόσιες εκστρατείες σε συνεργασία με τους δήμους, τις περιφέρειες και το Υπουργείο Υγείας μπορούν να ευαισθητοποιήσουν το κοινό σχετικά με τα οφέλη της υγιεινής διατροφής. Οι εκστρατείες μπορούν να περιλαμβάνουν αφίσες, ενημερωτικά φυλλάδια και κοινωνικά μέσα, με σκοπό να προσεγγίσουν ευρύτερα στρώματα του πληθυσμού. Διατροφολόγοι, γιατροί και άλλοι επαγγελματίες υγείας μπορούν να προσφέρουν συμβουλές για τη διατροφή στους ασθενείς τους. Η παροχή ενημερωτικού υλικού και η διοργάνωση σεμιναρίων από ειδικούς ενισχύουν την κατανόηση της υγιεινής διατροφής και δίνουν λύσεις για την καθημερινή ζωή.
Η παροχή φορολογικών κινήτρων ή επιδοτήσεων για υγιεινά προϊόντα, σε συνδυασμό με αντικίνητρα για τρόφιμα με υψηλά ποσοστά ζάχαρης, λίπους και αλατιού, μπορεί να κατευθύνει τους καταναλωτές σε υγιεινότερες επιλογές. Επίσης, η ενίσχυση της πρόσβασης σε φρέσκα προϊόντα, όπως λαχανικά, φρούτα και τρόφιμα ολικής άλεσης, ειδικά σε περιοχές με χαμηλό εισόδημα, θα ενθαρρύνει τους καταναλωτές να κάνουν πιο υγιεινές επιλογές. Κίνητρα για την κατανάλωση τοπικών και βιολογικών προϊόντων μπορούν επίσης να παίξουν σημαντικό ρόλο.
Όλα αυτά χρειάζονται όραμα και αποφασιστικότητα από τους φορείς. Αυτό όμως που κυρίως απαιτείται είναι να δούμε καλά το παράδειγμα της Fanta και να κατανοήσουμε ότι ο πλούτος μας είναι η ελληνική διατροφή, που είναι και προσιτή, αλλά και ικανή να αλλάξει τα κοινωνικά δεδομένα προς το καλύτερο. Η μετατόπιση των διατροφικών μας συνηθειών είναι μια πράξη επαναστατική, μακριά από ιδεολογικό πρόσημο, που θα δώσει ένα μοναδικό παράδειγμα σε παγκόσμιο επίπεδο. Είστε έτοιμοι για την αλλαγή;
