Με δεδομένο ότι πολλές πτυχές του διάσημου ροφήματος ίσως παραμένουν άγνωστες στο ευρύ κοινό, σας παρουσιάζουμε 5+1 trivia για τον καφέ που πιθανόν να μην ξέρατε ή να μην τα είχατε συνειδητοποιήσει μέχρι σήμερα.
Ο καφές είναι από τα πιο διαδεδομένα ροφήματα σε παγκόσμια κλίμακα, αφού φαίνεται να τον ξεπερνά σε κατανάλωση το νερό και το τσάι (ή τουλάχιστον αυτο ισχυρίζονται αρκετές σελίδες με παγκόσμια στατιστικά). Ανεξαρτήτως θέσης, η δημοφιλία του μάλλον δεν ξενίζει τον αναγνώστη (τουλάχιστον του δυτικού κόσμου) αν λάβουμε υπόψη τον μεγάλο αριθμό των σημείων πώλησής του αλλά και την ποικιλία των διαφορετικών ροφημάτων με βάση τον καφέ που συναντά κανείς. Υπάρχουν όμως αρκετές πτυχές του, που μάλλον παραμένουν άγνωστες στο ευρύ κοινό. Επιλέξαμε ενδεικτικά (και με μάλλον παιγνιώδη διάθεση) 5+1 trivia για τον καφέ, για να τεστάρουμε τις γνώσεις σας. Πιθανόν να μην ξέρατε, λοιπόν, ότι:
1. Ο καφές είναι φρούτο!
Το ρόφημα που απολαμβάνει τόσο μεγάλη μερίδα του πληθυσμού, προέρχεται από την εκχύλιση με νερό (ή το βράσιμο σε νερό) των ψημμένων και αλεσμένων σπερμάτων (κόκκων) που περιέχονται στο φρούτο του καφέ. Το φρούτο ονομάζεται κεράσι του καφέ (γιατί μοιάζει με κεράσι) και είναι ο καρπός του φυτού (θάμνου) που ανήκει στο γένος Κόφεα (Coffea).
Το κεράσι αυτό λοιπόν, αφού συλλεχθεί από τον θάμνο με το χέρι, επεξεργάζεται ούτως ώστε να απομακρυνθούν τα εξωτερικά του μέρη (ενδοκάρπιο, μεσοκάρπιο, σπερμόδερμα) που προστατεύουν τα 2 σπέρματα, που εν συνεχεία θα γίνουν οι κόκκοι του καφέ που όλοι γνωρίζουμε. Την επόμενη φορά λοιπόν που κάποιος θα σας προσάψει ότι πίνετε πολύ καφέ, μπορείτε να αντιτάξετε ότι απλώς απολαμβάνετε τον χυμό σας!
2. Το καφεόδεντρο κατά πάσα πιθανότητα προέρχεται από την Αιθιοπία.
Όπως άλλωστε από την Αιθιοπία προέρχεται και ο μύθος για τον βοσκό με τις αεικίνητες κατσίκες που έτρωγαν τους καρπούς από συγκεκριμένους θάμνους (κάπου τον έχετε ακούσει λογικά), που είναι η ιδρυτική ιστορία του καφέ. Στην διάδοση του καφέ βέβαια έπαιξε ρόλο και η γειτονική Υεμένη και το λιμάνι της Μόκας πιο συγκεκριμένα, μέσω του οποίου φαίνεται ότι το καφεόδεντρο μεταπήδησε από την Αιθιοπία στην Αφρικανική Χερσόνησο.
Λόγω της στρατηγικής θέσης της Υεμένης (ναυτιλιακό πέρασμα που συνδέει τη Μεσόγειο μέσω της Ερυθράς Θάλασσας με τον Περσικό Κόλπο, τον Ινδικό Ωκεανό, την Ινδία και κατά συνέπεια με την Άπω Ανατολή), κατέστη δυνατή η μεταφορά του καφέ στην Ευρώπη την εποχή της Αναγέννησης.
3. Το φυτό Κόφεα έχει πάνω από 120 είδη!
Το φυτό Κόφεα μάλιστα, εξακολουθεί να μελετάται από την επιστημονική κοινότητα και περισσότερα είδη ταυτίζονται. Μιλώντας για ποικιλίες καφέ, αυτό που ίσως δεν είναι κατανοητό είναι ότι η Arabica (επιστημονική ονομασία: Coffea Arabica) και η Robusta (Coffea Canephora) είναι για την ακρίβεια είδη καφέ και όχι ποικιλίες.
Κάθε ένα από τα είδη αυτά, έχει αρκετές ποικιλίες -που και αυτές με την σειρά τους χωρίζονται σε επιμέρους ομαδοποιήσεις-, δίνοντας τελικά ένα πολύπλοκο γενεαλογικό δέντρο. Παράδειγμα ποικιλιών της Arabica, που πιθανόν να είναι λίγο ευρύτερα γνωστές είναι η Gesha και η Blue Mountain. H Arabica και η Robusta είναι τα πιο εμπορικά είδη και αυτά που συναντά κανείς κατά κόρον στα καφέ ανά τον πλανήτη.
4. Ένα φλιτζάνι καφέ φίλτρου (περίπου 120-150 ml) έχει κατά κανόνα περισσότερη καφεΐνη από έναν διπλό εσπρέσο!
Mε δεδομένο ότι ο περισσότερος κόσμος συγχέει την ισχυρή περιεκτικότητα σε καφεΐνη, με τα έντονα αρωματικά αιθέρια έλαια του espresso, που τον κατατάσσουν στους «δυνατούς» καφέδες, το παραπάνω ακούγεται σχεδόν ακατανόητο. Ωστόσο, έχει μια πολύ απλή εξήγηση: η καφεΐνη είναι υδατοδιαλυτή, που σημαίνει ότι όσο περισσότερο νερό περνάει από τον αλεσμένο καφέ τόσο, περισσότερη καφεΐνη διαχέεται στο ρόφημά μας.
Σε (πολύ) γενικές γραμμές, μια τυπική δόση εσπρέσο κυμαίνεται μεταξύ 14-18 γραμ. καφέ τον οποίο έχουν διαβρέξει περίπου 50-60 ml νερού για 25 με 30 δευτερόλεπτα. Αντίστοιχα, μια τυπική δόση καφέ φίλτρου είναι 18 γραμ. καφέ που έχουν διαβραχεί με 300 ml νερού για τουλάχιστον 2 λεπτά. Φαντάζομαι βλέπετε την διαφορά. Την επόμενη φορά λοιπόν που θα θέλετε τον εσπρέσο σας με λιγότερη καφεΐνη, μη ζητήσετε lungo, όπου απλώς παρατείνεται η εκχύλιση του καφέ με το νερό της μηχανής, αλλά Americano, όπου προστίθεται ζεστό νερό στον μονό ή διπλό εσπρέσο σας!
5. Η Φινλανδία είναι η πρωτοπόρος χώρα παγκοσμίως στην κατανάλωση καφέ.
Και όμως στη Φινλανδία η αναλογία κατανάλωσης καφέ ανέρχεται σε 12 κιλά ανά κάτοικο τον χρόνο! Αυτά σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Διεθνούς Οργανισμού Καφέ από το 2016.
Δεύτερη στην κατάταξη είναι η Νορβηγία ακολουθούμενη από την Ισλανδία. Η Ιταλία δεν είναι καν στην δεκάδα αλλά ούτε και η Ελλάδα, σας πληροφορώ.
+1: Το επόμενο όμως το ξέρετε σίγουρα
Η μεγαλύτερη παραγωγός χώρα καφέ στον κόσμο είναι η Βραζιλία, με παραγωγή 63,4 εκατομμύρια σακιά των 60 κιλών το 2020. Ακολουθείται δε από το Βιετναμ (με 29 εκατομμύρια σακιά) και την Κολομβία (με 14,3 εκατομμύρια σακιά).
