Τήνος: το κυκλαδίτικο νησί της Τέχνης, της Ιστορίας και της Μαρμαροτεχνίας

Από τις Ουρσουλίνες μέχρι το σπίτι του Χαλεπά, ένα ταξίδι σε αυθεντικές κυκλαδίτικες ιστορίες

 

Όταν ξεκίνησα για την Τήνο, η εικόνα που είχα στο μυαλό μου ήταν κυρίως η θρησκευτική της διάσταση: προσκυνητές να ανεβαίνουν τα σκαλιά της Παναγίας και η εορτή του Δεκαπενταύγουστου να γεμίζει το νησί με ζωή και θρησκευτική κατάνυξη. Δεν είχα φανταστεί ότι πίσω από αυτή την εικόνα κρύβεται μια βαθιά, ζωντανή πολιτιστική ιστορία, γεμάτη τέχνη, χειροτεχνία και παραδόσεις που συνεχίζουν να ανθίζουν. Φυσικά και γνώριζα την ύπαρξη πολλών μουσείων αλλά για κάποιο λόγο έως τώρα, απέφευγα να βρεθώ στο νησί. Η Τήνος όμως, με κάλεσε να τη γνωρίσω όχι μόνο μέσα από τα θρησκευτικά της μνημεία, αλλά και μέσα από τους ανθρώπους, τα μουσεία και τα χωριά της.

Βόλτα στα Δυο Χωριά & Καφές στο Βώλαξ

 

Σημείο εκκίνησης μου ήταν το χωριό Τριαντάρος και το Aeolis Tinos Suites. Ξεκινήσαμε Κυριακή πρωί με μια πρώτη στάση στο χωριό Δυο Χωριά όπου και περιηγηθήκαμε στην κεντρική πλατεία και στα σοκάκια. Ήπιαμε έναν καφέ στο επόμενο χωριό, στο Βώλαξ.

Μια από τις πιο αυθεντικές εμπειρίες μου ήρθε σε αυτό το παραδοσιακό χωριό που μοιάζει να έχει μείνει αλώβητο από τον χρόνο. Τα μικρά σπίτια, οι λιθόστρωτοι δρόμοι και η σιωπή που διακόπτεται μόνο από τα κελαηδήματα των πουλιών, μου έδιναν την αίσθηση ότι περπατούσα σε ένα ζωντανό λαογραφικό μουσείο. Βιαζόμουν όμως να πάω στη Μονή Ουρσουλινών και άφησα το Λαογραφικό του Μουσείο για μια άλλη επίσκεψη στο νησί.

Καθίστε για έναν χορταστικό ελληνικό καφέ, Τηνιακή ρακί και μεζέ, αλλά και διάφορα σνακς στο «Καφέ Ναι» | Καθημερινά 10:00 – 18:00 | Τηλ.: 22830 42159

Μονή Ουρσουλινών – χωριό Λουτρά

 

Η στάση στις Ουρσουλίνες μαρτυράει την παρουσία της καθολικής τάξης των Ουρσουλινών στο νησί από τον 18ο αιώνα. Περπατώντας στην αυλή, και στα θεματικά δωμάτια των κτιρίων ένιωσα σαν να ταξίδευα πίσω στον χρόνο. Η Μαρία – Άννα Ληβς, Αγγλίδα, πρώην διαμαρτυρόμενη, παρά την αντίδραση της μητέρας της ασπάστηκε τον καθολικισμό και εισήχθη ως τρόφιμος στη μονή Αδελφών Αγίου Ιωσήφ στη Σύρο. Το 1853 ονομάζεται Ιγνατία προς τιμήν του προστάτη της Άγιου Ιγνάτιου και λίγο αργότερα ιδρύει στην Τήνο το μοναστήρι Ουρσουλινών με την άδεια της καθολικής εκκλησίας. Διαθέτει ολόκληρη την πατρική της κληρονομιά για την επίτευξη του έργου της.

Μικρές πινακίδες και εκθέματα αφηγούνταν πώς τα κορίτσια διδάσκονταν γράμματα, τέχνες και θρησκευτική ζωή. Μεταφέρομαι από τη μια αίθουσα στην άλλη, κουζίνα, τραπεζαρία, αίθουσα κοπτοραπτικής, βιβλιοθήκη, φαρμακείο-ιατρείο. Ήταν συγκινητικό να σκέφτομαι ότι εδώ, πριν από αιώνες, οι γυναίκες έπαιρναν γνώση σε έναν κόσμο που σπάνια τους έδινε τέτοιες ευκαιρίες. Μέχρι το 1984 λειτουργεί ως Δημοτικό Σχολείο ενώ μέχρι το 1993 στεγάζει σχολή ταπητουργίας και αργαλιού. 

Σήμερα στεγάζεται το Δημοτικό Σχολείο των Κάτω Μερών καθώς και το λαογραφικό μουσείο. Επίσης, οι Ουρσουλίνες φιλοξενούν εκθέσεις και εκδηλώσεις που διατηρούν ζωντανή την ιστορική και εκπαιδευτική τους παράδοση, ενώ παράλληλα δίνουν μια γεύση της καθημερινότητας των κατοίκων του παρελθόντος.

Μονή & Σχολή Ουρσουλινών | Λουτρά, Τήνος, ΤΚ 84200 | Καθημερινά 10:00 – 15:00 | Τηλ.: 22830 23414

Μουσείο Μαρμαροτεχνίας  – χωριό Πύργος

 

Στη συνέχεια κατευθύνθηκα προς το Μουσείο Μαρμαροτεχνίας, μια στάση που με γέμισε δέος. Η Τήνος είναι παγκοσμίως γνωστή για το μάρμαρό της, και το μουσείο αφηγείται την ιστορία του από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Εργαλεία των μαστόρων, μακέτες γλυπτών και αυθεντικά έργα έδιναν την αίσθηση ότι κάθε πέτρα έχει μια ψυχή.

Παρακολούθησα μια ζωντανή επίδειξη σε βίντεο και είδα πώς το μάρμαρο μεταμορφώνεται στα χέρια του τεχνίτη. Λες και άκουγα τις ιστορίες των ανθρώπων που αφιέρωσαν τη ζωή τους στη δημιουργία. Έφυγα με την αίσθηση ότι η μαρμαροτεχνία στην Τήνο δεν ήταν απλώς επάγγελμα, είναι τρόπος ζωής και έκφρασης.

Μουσείο Μαρμαροτεχνίας Τήνου| Πύργος, Τήνος, ΤΚ 84201 | Καθημερινά 10:00 – 18:00, Tρίτη Κλειστά | Τηλ.: 22830 31290

Μουσείο Τηνίων Καλλιτεχνών Πύργου 

 

Η επόμενη στάση ήταν στο  Μουσείο Τηνίων Καλλιτεχνών στον Πύργο, όπου περιέχει έργα των σημαντικότερων Πανορμιτών καλλιτεχνών όπως των Χαλεπά, Φιλιππότη και Βιδάλη. Η συλλογή περιλαμβάνει περίπου 50 γλυπτά και ανάγλυφα. Εκεί η επίσκεψη αποκτά ξεχωριστό χαρακτήρα γιατί τα έργα της συλλογής έχουν το «άγγιγμα» του δημιουργού, δλδ. είναι τα πρωτότυπα ώστε να μεταφερθούν με ακρίβεια και να δουλευτούν στο μάρμαρο δίνοντας το τελικό. Θεματολογικά παρουσιάζουν την εξέλιξη του νεοελληνικού πορτρέτου.

Δίπλα ακριβώς βρίσκεται το Σπίτι-Μουσείο του Γιαννούλη Χαλεπά, του σπουδαίου γλύπτη της νεοελληνικής τέχνης. Ήταν κλειστό λόγω ανακαίνισης αλλά αξίζει να πούμε πως ο Χαλεπάς κατάφερε να συνδυάσει το προσωπικό του πάθος με την πολιτιστική κληρονομιά του νησιού, δημιουργώντας έργα που συνεχίζουν να εμπνέουν. 

Πνευματικό Κέντρο Πανόρμου | συμπεριλαμβάνει το Μουσείο Πανορμιτών και το Σπίτι του Χαλεπά | Πύργος, Τήνος, ΤΚ 84201 |Τηλ.: 22830 31262 | Καθημερινά 10:00 – 20:00

Ολοκλήρωσα την περιήγηση μου στα στενά του χωριού και σταμάτησα για το περίφημο γαλακτομπούρεκο στο «Κεντρικόν». Ένα ιστορικό καφενείο και δημοφιλές στους επισκέπτες του νησιού για το φρέσκο γαλακτομπούρεκο, με τη γεμάτη αρώματα εσπεριδοειδών κρέμα του. 

Το Κεντρικόν | Πύργος, Τήνος, ΤΚ 84201 | Καθημερινά 09:00 – 22:30 | Τηλ.: 22830 31670 

Φαγητό στο Τάμα – χωριό Πάνορμος

 

Φεύγοντας μεσημέρι πια από τον Πύργο είχαμε μια καλή πρόταση για γεύμα στην περιοχή Πάνορμος. Το Τάμα δεσπόζει μπροστά σε έναν κόλπο με τη θάλασσα στα πόδια σου, με τα λευκά τραπεζάκια και τις μαξιλάρες του να σε προσκαλούν να ξαποστάσεις. Αν και μας περίμενε το καλύτερο τραπέζι του μαγαζιού ο αέρας ήταν τόσο δυνατός που ό,τι πιάτο και να έβγαινε, θα κρύωνε μέσα σε λίγα λεπτά. 

Κυριακή μεσημέρι και το μαγαζί ήταν γεμάτο, αλλά το προσωπικό του και ο ιδιοκτήτης και σεφ Μίλτος Βλαχογιάννης, χαμογελαστοί και φιλόξενοι ήθελαν να ικανοποιήσουν τους πάντες. Στο Τάμα η κουζίνα είναι ελληνική, υπάρχουν πιάτα με μοντέρνες τεχνικές όπως τα Μύδια σαγανάκι με μαραθόριζα, μουστάρδα και φέτα αλλά και οι κροκέτες «γεμιστά». Υπάρχουν όμως και comfort πιάτα σαν το Νιόκι με καρίκι Τήνου και λούζα, ένα πιάτο που αναδεικνύει την εντοπιότητα πρώτων υλών. Το μενού προσφέρει πιάτα από επιλογές ψάρι και κρέας, σου δίνει την επιλογή να απολαύσεις ένα πιάτο που θα καταλαγιάσει τη πείνα σου μετά τη θάλασσα μια και οι μερίδες του είναι πολύ καλές και είναι για όλα τα βαλάντια.

Τάμα | Πάνορμος, Τήνος, ΤΚ 84201 | Τηλ.: 22830 31922 

Κάπως έτσι πέρασα την Κυριακή μου στην Τήνο. Το νησί είναι παντός καιρού, ένας ζωντανός πολιτισμός και η κάθε επίσκεψη σε αυτά τα σημεία που σας ανέφερα με έκανε να νιώσω, να μάθω και να αγαπήσω την ψυχή της Τήνου.