Ο Χαμόδρακας, ξεκινώντας από ένα απλό καφενείο, έγινε και εξακολουθεί να είναι, ένα εστιατόριο-σύμβολο, αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας της Θεσσαλονίκης.
Πριν από μερικές ημέρες, έτυχε να διαβάσω ένα άρθρο, αφιερωμένο στην παλιά Θεσσαλονίκη. Ανάμεσα στα πολλά και διάφορα που περιείχε για ιστορικά κτήρια, πρόσωπα κ.λ.π, έκανε και μια εκτενή αναφορά στα παλιά μαγαζιά της πόλης, ορισμένα από τα οποία υπάρχουν ακόμα και σήμερα. Αυτό όμως που έλειπε από το κατά τα άλλα ενδιαφέρον άρθρο, ήταν μια υποχρεωτική τουλάχιστον αναφορά, για όσους ασχολούνται με το φαγητό και την εστίαση, σε ένα όνομα που ανήκει σε μια άλλη εποχή και στους πρόσφυγες που ήρθαν από τη Μικρά Ασία. Μια ολόκληρη γενιά ανθρώπων που ρίζωσαν και έδωσαν ζωή σε περιοχές της Θεσσαλονίκης, που μέχρι τότε ήταν χωράφια και δάση από πεύκα. Νομίζω ότι κάποιοι παλιοί θα κατάλαβαν ότι μιλάω για το εστιατόριο Χαμόδρακας.
Ο Χαμόδρακας σήμερα είναι ένα διάσημο, αλλά και αφανές εστιατόριο. Μπορεί πενήντα μέτρα από την είσοδο του να υπάρχει μια ταμπέλα ενδεικτική στάσης λεωφορείων, που γράφει «ΧΑΜΟΔΡΑΚΑΣ». Μπορεί η Νικολάου Πλαστήρα στην Καλαμαριά να είναι γεμάτη κατάφωτες ταβέρνες και θορυβώδεις παρέες. Το εστιατόριο όμως Χαμόδρακας, είναι αριστοκρατικά μόνο του, μερικά μέτρα μακριά από τη λεωφόρο, στην άκρη της θάλασσας και εξακολουθεί να υπάρχει σαν χώρος ποιότητας με ενδιαφέρουσες γεύσεις, μετρώντας 100 χρόνια συνεχούς παρουσίας, τα οποία συμπληρώνονται φέτος.
Για όσους δεν το γνωρίζουν, η ιστορία του ξεκινάει τις μέρες της Μικρασιατικής καταστροφής. Τότε, κάποιος Γρηγόρης Χατζηκώστας, με το παρατσούκλι «Κουτσογρηγόρης», έφτιαξε στην έρημη παραλία της Νέας Κρήνης, ένα καφενεδάκι για τους ψαράδες της περιοχής. Το 1922, επιστρέφει από τη Μικρά Ασία λόγω τραυματισμού, ο αξιωματικός Λεωνίδας Χαμόδρακας και τοποθετείται υπεύθυνος για την αποκατάσταση των προσφύγων στην περιοχή της Καλαμαριάς-Νέας Κρήνης.
Γίνεται πελάτης του «Κουτσογρηγόρη» και το 1924 αγοράζει το κτήριο-καφενεδάκι. Έτσι ξεκινάει η ιστορία του Χαμόδρακα, που χάρη στον Λεωνίδα Χαμόδρακα και το ομώνυμο εστιατόριό του, αρχίζει η αξιοποίηση της περιοχής και η καθιέρωση της Αρετσούς ως τουριστική παραλία. Σε λίγα χρόνια, η ταβέρνα Χαμόδρακας, γίνεται γευστικό σύμβολο της Αρετσούς και προσελκύει Θεσσαλονικείς, Αθηναίους και όχι μόνο.
Το 1946 κτίζεται ένα κτήριο μπροστά στη θάλασσα, που συμπληρώνει το ήδη υπάρχον που σώζεται ακόμα, σηματοδοτώντας μια νέα ένδοξη εποχή. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 70’, ο Χρήστος Γκόφας, ανιψιός του Χαμόδρακα, αν και καθηγητής ηλεκτρονικός στο επάγγελμα, αρχίζει να ασχολείται με το εστιατόριο, το οποίο λίγο αργότερα αναλαμβάνει εξολοκλήρου. Η πορεία του Χαμόδρακας, ήταν και είναι λαμπρή καθ’ όλη τη διάρκεια της λειτουργίας του. Αυτό δεν οφείλεται μόνο στο γεγονός ότι αποτελούσε και αποτελεί ένα χώρο διασκέδασης και καλού φαγητού για όλους τους Θεσσαλονικείς και όχι μόνο.
Στα τραπέζια του έχουν καθίσει μεγάλες προσωπικότητες που αν αρχίσουμε να γράφουμε για όλες, θα χρειαστούν μερικές χιλιάδες λέξεις, θα σταχυολογήσουμε όμως μερικές. Μια από αυτές, είναι ο Βλαντιμίρ Πούτιν, που επισκέφτηκε τον Χαμόδρακα δύο φορές απολαμβάνοντας να τρώει στο μαγαζί, δίπλα σε απλούς πελάτες. Φυσικά, πριν από την κάθε άφιξή προηγούταν μια διαδικασία-ιεροτελεστία με πρωταγωνιστές τις ρωσικές υπηρεσίες ασφάλειας που σκάναραν εξονυχιστικά το χώρο. Για την ιστορία ο Πούτιν έτρωγε ψάρι αλλά έπινε πάντα κόκκινο κρασί.
Τέλος, για να μη σας κουράζουμε, ο γνωστός για την αγάπη του στο αλκοόλ Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής επιτροπής μέχρι το 2019, τίμησε τον Χαμόδρακα με μια άξια του ονόματός του ουζοποσία. Άλλη μεγάλη προσωπικότητα ήταν ο γνωστός Νοτιοαφρικανός καρδιοχειρουργός, Κρίστιαν Μπάρναρντ, ο οποίος σχολιάζοντας τη φρεσκάδα του ψαριού και την εξαιρετική ποιότητα των πιάτων που δοκίμασε, δήλωσε: «αν έτρωγαν όλοι στον Χαμόδρακα δε θα χρειαζόταν κανείς μεταμόσχευση καρδιάς».
Την κουζίνα του εστιατορίου Χαμόδρακας βέβαια, έχουν τιμήσει και πολλοί διάσημοι Έλληνες, τόσο από το καλλιτεχνικό στερέωμα, όπως ο Πασχάλης, όσο και από την πολιτική σκηνή, όπως ο «γέρος της Δημοκρατίας» Γεώργιος Παπανδρέου, αλλά και ο εγγονός του ο Γιώργος Παπανδρέου. Ο κατάλογος είναι περισσότερο από πλούσιος. Όμως, η δύναμη και η μακροβιότητα του Χαμόδρακα, οφείλεται κατά κύριο λόγο στις χιλιάδες απλών ανθρώπων από όλες τις κοινωνικές τάξεις, που κάθισαν στα τραπέζια του, απόλαυσαν φαγητό και περιβάλλον, και πάρα πολλοί από αυτούς έγιναν τακτικοί πελάτες.
Το 2002, το Υπουργείου Πολιτισμού με απόφασή του, χαρακτήρισε ως διατηρητέο το ογκομετρικό περίγραμμα των κτιρίων και το κατά τη χρήση κτήριο μαζί με τον περιβάλλοντα χώρο του. Το αιτιολογικό στηρίχθηκε στο ότι ο Χαμόδρακας, για περισσότερο από μισό αιώνα ήταν στολίδι της περιοχής και πρεσβευτής της Ελληνικής παραδοσιακής κουζίνας, στοιχείο που αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας της πόλης.
Εκτός όμως από αυτό, για τους πελάτες του σήμερα, ο Χαμόδρακας είναι ένα αστικό εστιατόριο για ψάρι με μια μεγάλη βεράντα πάνω στη θάλασσα, το οποίο παρά τα 100 χρόνια που το βαραίνουν, εξακολουθεί να προσελκύει κόσμο και να προσφέρει καλό ψάρι. Και όταν λέμε καλό ψάρι δεν εννοούμε απλά φρέσκο, αλλά εννοούμε και σωστά ψημένο ή μαγειρεμένο. Είχα την τύχη να δοκιμάσω πριν από μερικές ημέρες, με μόνο κακό το ότι αυτό έγινε βραδάκι, κάτι που με εμπόδισε μαζί με το φαγητό να απολαύσω τη θέα της θάλασσας και των ακτών του Θερμαϊκού.
Το συμπέρασμα πάντως είναι ότι ο Χαμόδρακας εξακολουθεί, παρά την ηλικία του, να ζει χρόνια νεότητας, που υπόσχονται ποιοτικά. Ίσως αυτό να οφείλεται και στο γεγονός ότι ο γεννημένος στη Μελβούρνη Παναγιώτης Γκόφας και σημερινός ιδιοκτήτης, έχει μια ελληνογαλλική παιδεία. Έχει πανεπιστημιακό πτυχίο στη διοίκηση και οικονομία επιχειρήσεων, αλλά και μεταπτυχιακές σπουδές στο εξωτερικό μεταξύ άλλων και στο Culinary Institute of New York, διάσημο στο χώρο της γαστρονομίας και στο οποίο έκανε και masterclass στη μαγειρική. Έχοντας μια προϊστορία περίπου 50 ετών στο συγκεκριμένο χώρο, μπορώ να πω άφοβα ότι αυτά τα προσόντα είναι κάτι που δεν τα συναντάς εύκολα στην εστίαση και η συμβολή τους στη σημερινή εικόνα του εστιατορίου, είναι βέβαιο ότι είναι σημαντική.
Χαμόδρακας
Ψάρι-Θαλλασινά
Διευθ: Μανώλη Γαγύλη 13, Καλαμαριά 551 32
Τηλ: 2310 447943
Ώρες λειτ: καθημ. 12:00-01:00
