Ο Γιάννης Οικονομίδης σκηνοθετεί μια ταινία για τον «κωλοπαιδισμό» και τις συνέπειες του
Η ταινία ξεκινά με την περίφημη ρήση του Ηράκλειτου «η μοίρα του ανθρώπου είναι ο χαρακτήρας του», γραμμένη με άσπρα γράμματα πάνω σε μαύρο φόντο. Μας αφήνει όλο τον χρόνο να τη σιγοψιθυρίσουμε και να κουνήσουμε καταφατικά το κεφάλι.
Ο Γιάννης Οικονομίδης μπορεί να μη γυρίζει συχνά ταινίες, δεν είναι και εύκολο να βρεθεί χρηματοδότηση στις μέρες μας για τέτοια εγχειρήματα, όμως όταν το κάνει (περίπου κάθε πέντε χρόνια), φροντίζει να συζητιέται για καιρό.
Η νέα του ταινία, η «Σπασμένη Φλέβα», θυμίζει την ίδια ασφυξία που ένιωθες βλέποντας το «Σπιρτόκουτο» το 2002, μια εποχή που κοινωνικά μοιάζει σαν χθες και όχι είκοσι τρία χρόνια πριν. Μπορεί να πέρασαν δεκαετίες, αλλά η ιστορία για τον Οικονομίδη μένει ίδια: το αδιέξοδο του νεοελληνικού ονείρου, η φυγή από τον κοινωνικό εγκλωβισμό, η λαμογιά ως σανίδα σωτηρίας, η απόγνωση που σε σπρώχνει στον πάτο για να ξεφύγεις από τις δικές σου επιλογές ή από την τύχη σου.
Το ύφος του χαρακτηρίζεται συχνά ως ελληνικό noir, χάρη στον ωμό ρεαλισμό του. Οι ταινίες του είναι γεμάτες λεκτικές και συναισθηματικές συγκρούσεις, με χαρακτήρες που βρίσκονται διαρκώς σε τριβή. Στη «Σπασμένη Φλέβα», η διαφορά έρχεται στο σενάριο, λόγω της συμμετοχής του Βαγγέλη Μουρίκη. Η βωμολοχία, που αποτελεί εδώ και χρόνια σήμα κατατεθέν του Οικονομίδη, είναι αυτή τη φορά πιο ποιητική, λιγότερο κραυγαλέα.
Κεντρικός χαρακτήρας είναι ο Θωμάς (Βασίλης Μπισμπίκης), ένας νεοέλληνας που έχει μπλέξει με τοκογλύφο και, απελπισμένος και πνιγμένος στα χρέη, προσπαθεί να αποπληρώσει ό,τι μπορεί. Ο Οικονομίδης τον απογυμνώνει πλήρως: ο Θωμάς εμφανίζεται ως ο κωλοπαιδαράς που έχει προδώσει την οικογένειά του, δεν έχει φίλους και, λόγω γόητρου και ναρκισσισμού, πιστεύει ότι μπορεί να συνεπάρει κάθε θηλυκό που πλησιάζει, πάντα για λόγους συμφέροντος.
Η Τζώρτζια (Μπέττυ Αρβανίτη), η πλούσια μαντάμ που συνευρίσκεται με τον πολύ νεότερό της Θωμά, υπογράφει μαζί του ένα άτυπο «συμβόλαιο αγάπης». Η Στέλλα (Μαρία Κεχαγιόγλου), που νοιάζεται ουσιαστικά μόνο να σώσει το σπίτι της, καταλήγει να ζητά και «συγγνώμη» από τον άντρα που πρόκειται να της χαρίσει τη μεγαλύτερη δυστυχία, κι ας μην το γνωρίζει ακόμη. Επιλέγει να σταθεί δίπλα του, παρότι βλέπει ξεκάθαρα ότι ο λάκκος είναι γεμάτος σκατά, και πως εκείνη είναι ένα βήμα πριν γλιστρήσει. Και θα γλιστρήσει, γιατί στα 60 δύσκολα ξεβολεύεσαι.
Ίσως η μεγαλύτερη έκπληξη έρχεται από την Κλέλια Ρένεση, που δεν τρώει κουτόχορτο και τον αποχαιρετά με ένα «καλό ταξίδι Θωμά» όταν διαπιστώνει ότι η ανηθικότητα του ντύνεται με τον μανδύα της «αγάπης» ή καλύτερα της «καύλας».
Η ταινία σε καθηλώνει και η ανατροπή σκάει ακριβώς τη σωστή στιγμή. Αν υπάρχει μία ταινία που θα σε αγχώσει για τα οικονομικά σου και ταυτόχρονα θα σε κάνει να ξανακοιτάξεις τον άνθρωπο με τον οποίο ζεις, αυτή είναι η «Σπασμένη Φλέβα». Η κοινωνική ματιά του Οικονομίδη καταγράφει τις σύγχρονες ρωγμές: χρέη, απελπισία, νοθευμένος έρωτας, καταστροφικές επιλογές, απληστία, απώλεια. Θίγει την κρίση της μεσαίας τάξης, τη φθορά της οικογένειας, τις γκρεμισμένες ανθρώπινες σχέσεις, την καθημερινή νεοελληνική τραγωδία – από την οποία δεν γλιτώνει κανένα κωλόπαιδο σαν τον Θωμά.
Κι αυτό είναι το θέμα: ο Θωμάς είναι κωλοπαιδαράς, και δεν πρέπει να τον λυπηθείς ούτε για δευτερόλεπτο. Μην αφήσεις να σε ξεγελάσει. Και θα με θυμηθείς όταν δεις την ταινία. Ο Βασίλης Μπισμπίκης είναι εξαιρετικός, υποδυόμενος έναν Θωμά delulu μέχρι το κόκαλο.
Η φωτογραφία και η μουσική παίζουν καθοριστικό ρόλο. Τα πλάνα είναι πολύ κοντινά – κλασικός Οικονομίδης – και δεν περιορίζονται σε έναν εσωτερικό χώρο, δίνοντας ανάσα στην ταξική διαδρομή του έργου. Η κάμερα κολλάει στα πρόσωπα, κυρίως στα βλέμματα, μεγεθύνοντας τη σιωπή και πολλαπλασιάζοντας την αγωνία.
Τη μουσική υπογράφει ο Μπάμπης Παπαδόπουλος, ενώ το επίσημο τραγούδι ερμηνεύεται από τον ΛΕΞ και τους Kepler is Free. Εκρηκτική μουσική, απόλυτα ταιριαστή με το ωμό, ρεαλιστικό σύμπαν του Οικονομίδη.
Η ταινία τελειώνει κοφτά, όπως μας έχει συνηθίσει ο δημιουργός, αφήνοντάς μας με τους στίχους του ΛΕΞ να στριφογυρίζουν στο μυαλό: «εκεί που τ’ όνειρο πεθαίνει ζουν οι κυνηγημένοι…».
Σπασμένη Φλέβα (2025)
Από 27 Νοεμβρίου στους Κινηματογράφους
Παραγωγή: Πάνος Παπαχατζής, Χρήστος Β. Κωνσταντακόπουλος
Σκηνοθεσία: Γιάννης Οικονομίδης
Διάρκεια: 127 λεπτά
Δραματική, Ελληνική, έγχρωμη
