Το έργο του Mark Ravenhill σε σκηνοθεσία Γιώργου Σκεύα θέλει να μας θυμίσει πως η πιο ύπουλη βία δεν είναι αυτή της πράξης αλλά εκείνη που κρύβεται πίσω από την πειθαρχία
«Εσείς μας μάθατε πως η πειθαρχία είναι αρετή. Τώρα βλέπω ότι ήταν φόβος. Ίσως να μας μάθατε να φοβόμαστε πριν μάθουμε να σκεφτόμαστε» λέει η Αν, κόρη του Έντουαρντ, στη μέση της παράστασης «Η Ράβδος» του Mark Ravenhill, σε σκηνοθεσία του Γιώργου Σκεύα.
Το έργο παίζεται στο Θέατρο της Οδού Κυκλάδων – Λευτέρης Βογιατζής, με τους Άρη Λεμπεσόπουλο, Τατιάνα Παπαμόσχου και Γρηγορία Μεθενίτη. Πρόκειται για ένα δραματικό, πολιτικοκοινωνικό έργο με στοιχεία ψυχολογικού θρίλερ, που πρωτοπαρουσιάστηκε το 2018 στο Royal Court Theatre του Λονδίνου. Ο Ravenhill υπογράφει μια ώριμη, στοχαστική μελέτη πάνω στην εξουσία, τη βία, την εκπαίδευση και τη μνήμη.
Η ιστορία διαδραματίζεται σε ένα αγγλικό σπίτι. Ο Έντουαρντ, συνταξιούχος δάσκαλος, ετοιμάζεται να αποσυρθεί, ενώ έξω τον περιμένει πλήθος μαθητών που διαμαρτύρονται για τη χρήση της ράβδου – κάποτε φυσιολογική, σήμερα αδιανόητη πρακτική στα βρετανικά σχολεία. Στο σπίτι βρίσκονται η σύζυγός του, που προσπαθεί να διαχειριστεί την κρίση, και η κόρη του Αν, δασκάλα της νέας γενιάς, που αμφισβητεί τη βία και την εξουσία του πατέρα της. Μέσα από το διάλογο, ξεδιπλώνονται οι αντιφάσεις, οι ενοχές και οι ηθικές γκρίζες ζώνες.
Η «ράβδος» δεν είναι απλώς όργανο τιμωρίας, είναι σύμβολο εξουσίας: σχολικής, κοινωνικής, πατριαρχικής, πολιτισμικής. Το έργο αναρωτιέται: μπορεί η βία να είναι παιδαγωγική; Τι σημαίνει σωστό όταν το παρελθόν και το παρόν έχουν διαφορετικούς κώδικες; Και πόσο χάνεται η ταυτότητα όταν η ηθική συγκρούεται με το καθήκον; Το έργο θεωρείται ένα από τα πιο ώριμα και στοχαστικά έργα του Ravenhill, γιατί αντί για σοκ επιλέγει την ηθική και συναισθηματική πρόκληση.
Η σκηνοθεσία, τα σκηνικά και τα κοστούμια του Γιώργου Σκεύα ενισχύουν την αντιπαράθεση παλιού και νέου. Το σπίτι γίνεται μικρογραφία μιας κοινωνίας διχασμένης. Η σύγκρουση πατέρα – κόρης είναι πολιτισμική και ιδεολογική και το σπίτι γίνεται ένα πεδίο μάχης. Το έργο είναι γεμάτο συμβολισμούς και η συγκέντρωση απαιτείται. Το κεντρικό μοτίβο του έργου είναι η απώλεια της ταυτότητας. Για τον Έντουαρντ, που ως δάσκαλος έχει χαθεί ανάμεσα στο εκπαιδευτικό καθήκον και στο ήθος, για την Αν που δεν είναι απαλλαγμένη από τις αντιφάσεις, καθώς και για το πλήθος που εκφράζει μια κοινωνία μεταξύ κρίσης και ακύρωσης (cancel culture).
«Δεν ήμουν θυμωμένος με τα παιδιά. Ήμουν θυμωμένος με τον κόσμο. Κι εκείνοι ήταν ο κόσμος που μπορούσα να ελέγξω.»
Ο Άρης Λεμπεσόπουλος ενσαρκώνει τον Έντουαρντ με σπάνια εσωτερικότητα και φτιάχνει έναν ήρωα που στέκει ανάμεσα στην περηφάνια και τη συντριβή. Μετρημένος, σχεδόν ψυχρός και σκληρός στις πρώτες σκηνές, αφήνει σιγά σιγά να φανεί η ρωγμή πίσω από την αυστηρότητα. Η Γρηγορία Μεθενίτη ως Αν, είναι η σπίθα της σύγκρουσης. Η ερμηνεία της κινείται με ακρίβεια ανάμεσα στο θυμό και στην ευαλωτότητα, με νεύρο, πάθος και ευαισθησία μεταφέρει την αγωνία μιας γενιάς που θέλει να αλλάξει αλλά κουβαλά μέσα της το βάρος όσων καταγγέλει. Η Τατιάνα Παπαμόσχου, ως σύζυγος, προσφέρει ένα ρόλο πιο σιωπηλό αλλά εξίσου πυκνό. Είναι το ήρεμο κέντρο του χάους, μια γυναίκα που προσπαθεί να διατηρήσει τις ισορροπίες μέσα στην καταιγίδα.
Η παράσταση διαρκεί 100 λεπτά χωρίς διάλειμμα. Ανήκει στο είδος του «in-yer-face theatre», θεάτρου που στοχεύει να ταρακουνήσει τον θεατή. Εδώ, η βία δεν είναι σωματική, αλλά λεκτική και ψυχολογική. H πρόκληση δεν έρχεται από σοκ, αλλά από τη δύναμη της μνήμης και του λόγου.
Η «Ράβδος» συνεχίζει για τρίτη χρονιά, κερδίζοντας το κοινό όχι με εντυπωσιακές σκηνές, αλλά με την ένταση της ηθικής και της συναισθηματικής αναμέτρησης. Ένα έργο που καθρεφτίζει την κοινωνία μας και σε αναγκάζει να σκεφτείς: τι σημαίνει εξουσία, πειθαρχία και δικαιοσύνη σήμερα.
Ο Έντουαρντ μένει μόνος και κοιτάζει τη ράβδο. Παλιά, ξεθωριασμένη αλλά άθικτη.
«Δεν είναι όπλο», λέει. «Είναι απλώς ξύλο. Το όπλο ήμουν εγώ.»
Πληροφορίες
Η Ράβδος του Mark Ravenhill
Θέατρο Οδού Κυκλάδων – Λευτέρης Βογιατζής | Κυκλάδων 11 & Κεφαληνίας, Κυψέλη | Τηλ. 210 8217 877
Από 17 Οκτωβρίου 2025
Παρασκευή: 20:30, Σάββατο: 18:30 & 21:00, Κυριακή: 19:00
Εισιτήρια: https://www.ticketservices.gr/event/theatro-odou-kykladon-ravdos/?lang=el
