Ο σκηνικός κόσμος του Γιώργου Νανούρη και η καθηλωτική ερμηνεία της Μαρίας Κίτσου στη ζωή της Δούκισσας της Πλακεντίας
Βρισκόμαστε στο 2025 και μία από τις θεατρικές παραστάσεις που αναμένεται να συζητηθεί έντονα στους κύκλους των θεατρόφιλων είναι Η Δούκισσα της Πλακεντίας, με τη Μαρία Κίτσου σε σκηνοθεσία Γιώργου Νανούρη. Η παράσταση παρουσιάζεται στο Θέατρο Βεάκη κάθε Τετάρτη και Πέμπτη και είναι ένας θεατρικός μονόλογος αφιερωμένος στη Σοφία ντε Μαρμπουά.
Η πρώτη μου επαφή με τη βιογραφία της Δούκισσας της Πλακεντίας ήταν μέσα από την ταινία της Μαρίας Πλυτά, έργο του 1956. Σε ένα μάθημα ιστορίας του κινηματογράφου στο πανεπιστήμιο, είχαμε δει μια ανάλυση βασισμένη στο ψυχογράφημα της Δούκισσας μετά τον θάνατο της κόρης της και την περίοδο που ζούσε έχοντας δίπλα της το ταριχευμένο σώμα της. Η ζωή της έχει εμπνεύσει αρκετά έργα γραφής, αλλά και θεατρικά από το 1886 κι έπειτα.
Φέτος τον χειμώνα, ο μονόλογος που σκηνοθέτησε ο Γιώργος Νανούρης με πρωταγωνίστρια τη Μαρία Κίτσου επιχειρεί να αποδώσει τη μυθιστορηματική πορεία της Δούκισσας, με έμφαση στην κοινωνική της προσφορά πριν και μετά την Επανάσταση του 1821, αλλά και στο προσωπικό της δράμα: τον θάνατο της κόρης της, Λίζας.
Τον Γιώργο Νανούρη τον γνώρισα πρώτη φορά στο Bios, πριν από δεκαοκτώ χρόνια. Αν δεν κάνω λάθος, τότε ξεκινούσε ως ηθοποιός και ήταν στενός συνεργάτης και φίλος του Σταμάτη Κραουνάκη. Θυμάμαι μια συζήτηση που είχαμε με αφορμή το φεστιβάλ του Bios, μου είχε κάνει εντύπωση το έντονο ενδιαφέρον του για έργα που δεν κερδίζουν μόνο μέσα από το κείμενο, αλλά από τη συνολική σκηνοθετική προσέγγιση.
Χρόνια μετά, η πρώτη παράσταση που είδα σε δική του σκηνοθεσία ήταν Η Κατερίνα του Κορτώ, με τη Λένα Παπαληγούρα. Ένας μονόλογος που τον εδραίωσε ως σκηνοθέτη και που παρουσιάζει κοινά στοιχεία με τη Δούκισσα της Πλακεντίας: λιτό σκηνικό, απέριττη σκηνογραφία, εξαιρετική μουσική επιμέλεια, υψηλού επιπέδου φωτισμός και –πάνω απ’ όλα– γυναίκες ηθοποιοί ικανές να σηκώσουν «φορτισμένα» θέματα με έντονο ψυχολογικό και κοινωνικό βάρος.
Στη Δούκισσα της Πλακεντίας η αφήγηση είναι βιογραφική. Η Σοφία ντε Μαρμπουά ζει στην Ελλάδα με την κόρη της Λίζα: δύο γυναίκες μόνες, αστικής τάξης, που προσφέρουν πολλά στον Αγώνα του 1821 και στη μετέπειτα κοινωνία.
Ο έρωτας, όμως, διαταράσσει τη ζωή τους, και με πρωτοβουλία της Σοφίας ταξιδεύουν στον Λίβανο για να ξεφύγουν από τα δεινά του. Εκεί όμως η μοίρα χτυπά ανελέητα: η Λίζα πεθαίνει από τύφο, ζητώντας ως τελευταία επιθυμία να επιστρέψει στην Ελλάδα. Η Σοφία, πενθούσα μητέρα, ταριχεύει το σώμα της κόρης της, επιστρέφει στην Ελλάδα και ζει με το κουφάρι της, ώσπου η οδύνη και η θλίψη την οδηγούν σταδιακά στην τρέλα.
Η Μαρία Κίτσου αποδεικνύει για ακόμη μία φορά πόσο άριστη θεατρική ηθοποιός είναι. Εξαιρετικά συναισθηματική, με φωνή που αλλάζει ανάλογα με τις απαιτήσεις του κειμένου (γραμμένο στην καθαρεύουσα), μεταπηδά από τον ρόλο της μάνας σε εκείνον της κόρης με εντυπωσιακή ευκολία. Με όχημα τη λιτή σκηνοθεσία του Νανούρη και μοναδικό σκηνικό αντικείμενο ένα κομμάτι σελοφάν, μας μεταφέρει σε μια μορφή κουκλοθεάτρου με αόρατους χαρακτήρες.
Αν κάποιος μπορεί να δώσει ζωή σε ένα σελοφάν, αυτή είναι η Μαρία Κίτσου, βαθιά αφοσιωμένη στη σκηνοθετική ματιά του Νανούρη, συγκινεί με τις εκφράσεις της οδύνης και της απώλειας που αποτυπώνονται στο πρόσωπο και στη φωνή της.
Ο μονόλογος μας βοηθά να ανακαλύψουμε ποια ήταν η Δούκισσα της Πλακεντίας, τόσο ιστορικά όσο και συναισθηματικά. Είναι αναγκαίος για να γνωρίσουμε την προσωπικότητά της και – κυρίως – για να περιηγηθούμε στο εσωτερικό της δράμα.
Τα φώτα και η μουσική εντείνουν τη συναισθηματική φόρτιση του θεατή, ενώ το απαιτητικό κείμενο ζητά συγκέντρωση. Η παράσταση δεν είναι «εύκολη», και η Κίτσου συχνά μπαινοβγαίνει στον ρόλο, καθώς έχει και τον ρόλο της αφηγήτριας.
Το πραγματικό μεγαλείο του Γιώργου Νανούρη βρίσκεται στις επιλογές των συνεργατών του: στους ηθοποιούς που μπορούν να αποδώσουν την ψυχή ενός ρόλου. Και η Μαρία Κίτσου, στη Δούκισσα της Πλακεντίας, είναι ακριβώς αυτό. Είναι ο εαυτός της, είναι ο ρόλος, είναι η Σοφία ντε Μαρμπουά που τρελάθηκε από τον πόνο και έζησε ως το τέλος προσφέροντας στην Ελλάδα που τόσο αγάπησε η κόρη της Λίζα.
Κι αν χρειάζεται να ειπωθεί ακόμη κάτι για τον Γιώργο Νανούρη, είναι ότι για άλλη μια φορά η σκηνοθετική του “αφαιρετικότητα” μετατρέπεται σε κάτι μεγαλοπρεπές και συνάμα καθηλωτικό.
Πληροφορίες
Η Δούκισσα της Πλακεντίας
Έως 15 Ιανουαρίου 2026
Τετάρτη, 19:00 & Πέμπτη, 20:00
Θέατρο Βεάκη | Στουρνάρη 32 – 34, Αθήνα, ΤΚ 10433 | Τηλ. 210 5223 522
Κείμενο – Σκηνοθεσία – Φωτισμοί – Μουσική Επιμέλεια: Γιώργος Νανούρης
Ερμηνεία: Μαρία Κίτσου
Εισιτήρια: από 17€ | https://www.more.com/gr-el/tickets/theater/i-doukissa-tis-plakentias/
