Μια παράσταση που φέρνει στο φως την ανθρώπινη πλευρά της ψυχικής νόσου μέσα από το θέατρο και την ποίηση
Η θεατρική ομάδα «Κόσμοι από γάλα» παρουσιάζουν την παράσταση «Η αλεπού θα ξανάρθει» σε σκηνοθεσία Κατερίνας Κλειτσιώτη, στο Μποδοσάκειο Κτήριο του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής – Δαφνί από τις 4 έως τις 19 Οκτωβρίου. Το έργο βασίζεται στο βιβλίο της Μαρίας Φαφαλιού «Ο αυτόχειρας ποιητής Δημήτρης Β.» (Εκδόσεις Αλεξάνδρεια, 2023) και επιχειρεί να ζωντανέψει τη μορφή του Δημήτρη Βρεττάκου, ποιητή και ζωγράφου που σημάδεψε η ψυχική νόσος και η κοινωνική προκατάληψη.
Περισσότερο από μια θεατρική παράσταση, το έργο μοιάζει με πρόκληση σε ένα ταξίδι μνήμης, ψυχής και σιωπής. Το μόνο σίγουρο είναι πως δεν θα μπεις σε μια αίθουσα θεάτρου με τα φώτα, τις σειρές καθισμάτων και την ασφάλεια που σου χαρίζει το σκοτάδι. Θα μπεις σε ένα κτήριο φορτωμένο με ιστορίες. Το Μποδοσάκειο του ΨΝΑ, το παλιό ψυχιατρικό κτήριο στο Δαφνί, ανοίγει τις πόρτες του και θα σε κάνει να νιώσεις το βάρος που κουβαλά: ανθρώπους που υπέφεραν, που πάλεψαν, που σίγησαν. Σε αυτό το χώρο θα ξεδιπλωθεί η ιστορία του Δημήτρη Βρεττάκου, μιας ιδιαίτερης προσωπικότητας και ανιψιός του Νικηφόρου Βρεττάκου.
Μπορεί να μην είναι πολύ γνωστός στο ευρύ κοινό αλλά η ζωή του συνδέθηκε με την ποίηση, τη ζωγραφική, τη γλώσσα και τις επιστήμες αλλά και με το στίγμα για τη νόσο της ψυχικής υγείας. Από τα νεανικά του χρόνια παρουσίασε ψυχικές δυσκολίες που οδήγησαν σε νοσηλείες στο ΨΝΑ Δρομοκαΐτειο. Μιλούσε συχνά και δημόσια για την ψυχική ασθένεια, κάτι που ήταν πολύ σπάνιο και τολμηρό ιδιαίτερα τις δεκαετίες του ’80 – ’90 προσπαθώντας να καταρρίψει το στίγμα. Η ζωή του έληξε με αυτοκτονία, γεγονός που άφησε έντονο αποτύπωμα στους δικούς του και στους φίλους του και αυτός είναι ο λόγος που η Φαφαλιού τον αναφέρει στο βιβλίο της ως «ο αυτόχειρας ποιητής».
Επιστρέφοντας στο έργο «Η αλεπού θα ξανάρθει» το υλικό της παράστασης είναι από το βιβλίο της Φαφαλιού και η ομάδα «Κόσμοι από γάλα» αξιοποιεί βιβλίο και χώρο με συγκλονιστικό τρόπο. Θα ακούσεις τον ίδιο τον Δημήτρη Β. μέσα από τα γραπτά του: έναν άνθρωπο ευγενικό, καλλιεργημένο, που αγαπούσε και ταυτόχρονα φοβόταν τη ζωή. «Μια χούφτα φως είναι η λάσπη μου» γράφει, και μέσα στην παράσταση αυτή η έκφραση γίνεται παλλόμενη εικόνα.
Η ομάδα χειρίζεται το υλικό με λεπτότητα και σεβασμό. Δεν αναπαριστούν απλώς τη ζωή ενός ψυχικά ασθενούς ούτε μένουν στο τραγικό τέλος του. Στην κοινωνία οι ψυχικά πάσχοντες γίνονται συχνά «ασθενείς», «περιστατικά» και στην παράσταση αυτή, η ομάδα επιδιώκει να δεις τον άνθρωπο πέρα από την ταμπέλα. Ο Δημήτρης Β. γίνεται ξανά ποιητής, φίλος, εραστής, νέος με όνειρα και καλούμαστε να αναγνωρίσουμε την ευαισθησία και την ομορφιά εκεί που συνήθως κοιτάμε μόνο το τραύμα. Η παράσταση υπόσχεται να βιώσεις την ιστορία σαν συνοδοιπόρος και όχι ως ξένος παρατηρητής.
Καλλιτεχνικά η παράσταση συνδυάζει θεατρική αφήγηση, ποιητικό λόγο, εικαστικές εγκαταστάσεις και ηχητικά τοπία δημιουργώντας μια καθηλωτική ατμόσφαιρα. Η εμπειρία γίνεται βιωματική και η σιωπή εξίσου εύγλωττη με τον λόγο. Από τη μια έχουμε μια πρωτότυπη, τολμηρή θεατρική πρόταση που αξιοποιεί τον χώρο ως ζωντανό οργανισμό και από την άλλη η παράσταση συμβάλλει στην αποστιγματοποίηση της ψυχικής νόσου. Φεύγοντας από το Μποδοσάκειο δεν κρατάς μόνο μια ιστορία. Κουβαλάς ένα ερώτημα: «πόσες φωνές σαν αυτή του Δημήτρη Β. χάνονται στη σιωπή επειδή δεν αντέχουμε να τις ακούσουμε;».
Πόσο ανάγκη έχουμε να αφήσουμε την τέχνη να μας οδηγήσει σε τόπους όπου το τραύμα μπορεί να μετατραπεί σε ποίηση;
Ο τίτλος «Η αλεπού θα ξανάρθει» λειτουργεί συμβολικά. Όπως η αλεπού επιστρέφει, έτσι και η φωνή του Δημήτρη Β. αρνείται να σβήσει. Η παράσταση δεν θα είναι εύκολη. Είναι όμως μια εμπειρία που θα σε αλλάξει. Θα αισθανθείς σεβασμό για μια ζωή σύντομη αλλά γεμάτη φως. Η αλεπού – μνήμη θα δώσει φωνή σε ό,τι δεν χωρά στο λόγο της κανονικότητας.
Πληροφορίες:
4 – 19 Οκτωβρίου | Σάββατο & Κυριακή στις 20:00 | Μποδοσάκειο Κτήριο ΨΝΑ – Δαφνί, Λεωφόρος Αθηνών 374, Χαϊδάρι | Διάρκεια: 60’ |Εισιτήρια 12€
Προπώληση: https://www.ticketservices.gr/event/i-alepou-tha-xanarthei/?lang=el
