Πως υλικά που ήρθαν από μακριά άλλαξαν για πάντα την κουζίνα και το κρασί μας
Σκεφτείτε για μια στιγμή την αγαπημένη σας πίτσα. Ένα ζουμερό ιταλικό ragù. Μια πατατόσουπα τον χειμώνα ή ένα ποτήρι ζεστό κακάο τα βράδια του Δεκέμβρη. Τι κοινό έχουν όλα αυτά; Ότι κάποτε, δεν υπήρχαν στην Ευρώπη. Ότι τα υλικά που τα κάνουν τόσο οικεία σήμερα, κάποτε ήταν εξωτικά, άγνωστα και – για κάποιους – ακόμη και τρομακτικά.
Η ιστορία της γεύσης είναι μια ιστορία μετακίνησης. Μετά την ανακάλυψη της Αμερικής, προϊόντα όπως η ντομάτα, η πατάτα, το καλαμπόκι, το κακάο, ο καφές αλλά και η βανίλια πέρασαν τον Ατλαντικό και βρήκαν τον δρόμο τους στα τραπέζια μας. Δύσκολο να φανταστεί κανείς την ιταλική κουζίνα χωρίς ντομάτα. Κι όμως, για αιώνες οι σάλτσες της ήταν λευκές, με βάση το κρασί και τα μυρωδικά. Ή να σκεφτούμε τη Γαλλία χωρίς την πατάτα, που έθρεψε ολόκληρους πληθυσμούς και έγινε η βάση της αγροτικής διατροφής.
Και δεν ήταν μόνο αυτά. Τα μπαχαρικά από την Ανατολή – πιπέρι, μοσχοκάρυδο, κανέλα – έγιναν τόσο πολύτιμα, που άλλαξαν οικονομίες και δημιούργησαν αυτοκρατορίες. Η ζάχαρη, άλλοτε σπάνια και πανάκριβη, έγινε ο ακρογωνιαίος λίθος της ευρωπαϊκής ζαχαροπλαστικής. Το κακάο και ο καφές, δυο προϊόντα που έφεραν μαζί τους όχι μόνο γεύσεις αλλά και κοινωνικές συνήθειες, έδωσαν γέννηση σε καφενεία και σαλονάκια, χώρους όπου οι άνθρωποι μαζεύονταν, μιλούσαν και αντάλλασσαν ιδέες.
Ακόμη και το κρασί και η μπύρα άλλαξε μέσα από αυτή τη διαδικασία. Τα νέα υλικά έδωσαν έμπνευση για διαφορετικά ταιριάσματα: το πικρό κακάο δίπλα σε ένα δυνατό κόκκινο, το αρωματικό πιπέρι που στέκεται ιδανικά δίπλα σε γλυκά κρασιά, ή μπαχαρικά και νέοι λυκίσκοι που μπήκαν στις μπύρες μας.
Όταν τα κοιτάμε όλα αυτά, αντιλαμβανόμαστε πόσο ρευστή είναι η έννοια της «παράδοσης». Αυτό που σήμερα θεωρούμε παραδοσιακό, κάποτε ήταν καινούργιο, ξενόφερτο και ίσως ακόμη και αμφισβητούμενο. Η κουζίνα μας δεν είναι στατική∙ είναι ένας ζωντανός οργανισμός που συνεχώς αλλάζει, προσαρμόζεται και εμπλουτίζεται.
Ίσως λοιπόν, την επόμενη φορά που θα δοκιμάσετε μια πατάτα τηγανητή, μια μακαρονάδα με σάλτσα ντομάτας ή θα πιείτε ένα φλιτζάνι καφέ, να θυμηθείτε ότι όλα αυτά είναι δώρα από μακρινά μέρη, που έγιναν αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς μας και ότι η γεύση, τελικά, είναι το πιο όμορφο ταξίδι.
