Ο Αμπελώνας της Σαντορίνης κινδυνεύει να εξαφανιστεί. Σήμερα το λέμε κραυγάζοντας. Όμως η ίδια συζήτηση καθώς και οι προσπάθειες για να βελτιωθούν τα πράγματα είχαν γίνει από την εποχή που άρχισε να έρχεται στην επιφάνεια και να κατακτά τους οινόφιλους το εξαιρετικό δυναμικό του Ασύρτικου. Και όμως ούτε τότε, που τα πράγματα ήταν ακόμα στην αρχή, έγινε κάτι.
Διάβαζα πριν από μερικές ημέρες μία σειρά άρθρων καταστροφικών και προφητικών (καθυστερημένα θα έλεγα) για το μέλλον του αμπελώνα και κατά συνέπεια των κρασιών Σαντορίνης. Επειδή όμως η μνήμη των ανθρώπων είναι κοντή – σε αντίθεση με την δύναμη των συμφερόντων – ειδικά όταν το θέμα έχει να κάνει με απώλεια αναμενόμενων κερδών που είναι μεγάλη, πιστεύω ότι αξίζει τον κόπο να πούμε κάποια πράγματα για την ιστορία του συγκεκριμένου αμπελώνα. Όχι γιατί πιστεύουμε ότι κάτι θα γίνει αλλά επειδή θεωρώ ότι ορισμένα πράγματα πρέπει να λέγονται έτσι απλά «για να μαθαίνουν οι μικροί και να θυμούνται οι μεγάλοι».
Τα κρασιά της Σαντορίνης ζούσαν στην αφάνεια με μοναδική εξαίρεση το βινσάντο (ένα κρασί με μεγάλη ιστορία και παράδοση) το οποίο ήταν το μοναδικό κρασί που στο τέλος της δεκαετίας του 1980 εκπροσωπούσε, μόνο αυτό, τον αμπελώνα του νησιού. Μέχρι και τις αρχές της δεκαετίας του ‘90 αν κάποιος αναφερόταν σε παραγωγούς κρασιών Σαντορίνης δεν είχε και πολλά να πει. Υπήρχε ο ΣΑΝΤΟ (ο συνεταιρισμός), υπήρχε ο Γαβαλάς (Μεγαλοχώρι), ένας παραδοσιακός, αξιόλογος και αφοσιωμένος στο τοπικό κρασί παραγωγός, υπήρχε ο Αργυρός, η πιο στιβαρή και δυνατή μονάδα τότε (που μάλλον εξακολουθεί να παραμένει), η Cava Canava Ρούσσος, και ο Κουτσογιαννόπουλος, ένας επίσης αξιόλογος υπηρέτης του κρασιού της Σαντορίνης. Την ίδια εποχή είχε επενδύσει και ο Νομικός σε ένα αξιόλογο και τεχνολογικά σύγχρονο (για την εποχή του) οινοποιείο το οποίο όμως δεν ευτύχησε.
Εκείνη την εποχή άρχισε να βλέπει το φως της ημέρας και η εποποιία του Ασύρτικου, που έδωσε στη χώρα μας ένα από τα σπουδαιότερα Ελληνικά κρασιά, το οποίο σήμερα κινδυνεύει να οδηγηθεί προς την εξαφάνιση.
Πρωτεργάτες σε αυτή την προσπάθεια υπήρξαν ο Γιάννης Μπουτάρης, ο Δημήτρης Χατζηνικολάου, ο υποφαινόμενος, και ο οικονομολόγος Ζευγαρίδης. Οι τέσσερις μας είχαμε αναλάβει την μελέτη για την κατασκευή – εκείνη την εποχή – του νέου υπόσκαφου οινοποιείου του συνεταιρισμού, το οποίο καταφέραμε να τελειώσουμε χάρη στο ανοιχτό μυαλό και την υποστήριξη του Μακαρίου Σκοπελίτη, η παρουσία του οποίου υπήρξε καταλυτική για την ανάδειξη του Ασύρτικου.
Σημαντικό ρόλο έπαιξε επίσης και ο Πάρις Σιγάλας ο οποίος είναι σαφώς ένας από τους μεγάλους πρωτεργάτες που οδήγησαν το λευκό κρασί της Σαντορίνης (κατά κύριο λόγο) σε αυτό που είναι σήμερα. Όλα αυτά όμως είναι μια μεγάλη ιστορία που ίσως κάποτε πρέπει να διηγηθούμε.
Αυτό που έχει σημασία σήμερα, κυρίως λόγω των δημοσιευμάτων, είναι το γεγονός ότι από την πρώτη στιγμή, τόσο ο Γιάννης Μπουτάρης και ο πρόεδρος του ΣΑΝΤΟ Μακάριος Σκοπελίτης όσο και εγώ, προβλέποντας την τουριστική ανάπτυξη ζητήσαμε να θεσμοθετηθεί με κάποιο τρόπο η χρήση γης. Οι λεπτομέρειες δεν έχουν σημασία και μεταξύ μας μετά από 40 χρόνια ορισμένα πράγματα έχουν αρχίσει να μου διαφεύγουν. Το δια ταύτα όμως είναι ότι δεν έγινε τίποτα και το αποτέλεσμα είναι πως σήμερα, όποιος κοιτάξει από τα Φηρά προς το Μονόλιθο, δυσκολεύεται να μετρήσει τα σπίτια ή ό,τι άλλο έχει χτιστεί.
Στις αρχές του 1990, στην ίδια περιοχή είναι ζήτημα αν υπήρχαν ελάχιστα κτίσματα μετρημένα στα δάχτυλα των δύο χεριών. Κερασάκι στην τούρτα είναι ότι έγιναν συζητήσεις για τον εκσυγχρονισμό του αμπελώνα πλην όμως το αποτέλεσμα και σε αυτή την περίπτωση ήταν μηδενικό. Πως μεταφράζονται όλα αυτά; Απλά με μία λέξη, για την ακρίβεια, με δύο: αδιαφορία, έλλειψη γνώσεων, και η ρήση της γραφής «δος ημίν σήμερον». Δυστυχώς όμως, δεν είναι η πρώτη φορά ούτε και θα είναι η τελευταία που θα κλαίμε πάνω από το χυμένο γάλα για το οποίο δεν κάναμε τίποτα ώστε να μη χυθεί.
ΣΗΜ: Όπως συνήθως συμβαίνει στη χώρα μας, το κύριο μέλημα των περισσότερων επιχειρούντων είναι τι θα κερδίσουμε και πως θα εκμεταλλευτούμε την φήμη και το όνομα. Ειδικά όταν είναι ξενοτοπίτες. Με ελάχιστες εξαιρέσεις φυσικά.
