Υπάρχει σχεδόν σε κάθε σπίτι και η δημοφιλία του να αυξάνεται συνεχώς. Ποια είναι λοιπόν τα θετικά και αρνητικά της χρήσης του Air Fryer;
Ήρθε, όπως σχεδόν κάθε νέα τάση και μόδα, από την Αμερική, προκάλεσε αμέσως αίσθηση, αποτέλεσε και αποτελεί ακόμα ένα από τα πιο ευπώλητα οικιακά gadgets, για χάρη του δημιουργήθηκαν σελίδες, λογαριασμοί και κανάλια στο ΥouΤube και τα social media με ευφάνταστες ιδέες και δημιουργικούς τρόπους χρήσης του, και πια δε λείπει σχεδόν από κανένα νοικοκυριό «που σέβεται τον εαυτό του»! Ο λόγος για το Air Fryer (ελληνιστί φριτέζα αέρος) και τη φρενίτιδα που έχει προκαλέσει στην οικιακή και μαγειρική μας καθημερινότητα. Πάμε να το γνωρίσουμε λίγο καλύτερα και να επισημάνουμε κάποια από τα βασικά πλεονεκτήματα και μειονεκτήματά του.
Τηγάνισμα: Τhe old–fashioned way
Πριν το Air Fryer μπει στα σπίτια μας, οταν θέλαμε κάτι γρήγορο και νόστιμο και comforting, απο κρέας μέχρι λαχανικά, το τηγάνι είχε την απόλυτη πρωτοκαθεδρία.
Με λίγα λόγια, το τηγάνισμα σαν κλασική μαγειρική μέθοδος, χαρακτηρίζεται από την ανταλλαγή θερμότητας μεταξύ του καυτού λαδιού/βουτύρου και του κρύου τροφίμου, από τη μεταφορά ελαίου από την πρώτη ύλη τηγανίσματος στο τρόφιμο και υγρασίας από το τρόφιμο στο έλαιο.
Air Fryer: Πώς λειτουργεί;
Η φριτέζα αέρος (Air Fryer) είναι ένα μαγειρικό gadget που συνδυάζει την ακτινοβόληση και τη μεταφορά θερμότητας στα τρόφιμα, από τον ζεστό αέρα που κυκλοφορεί στον θάλαμο (ο οποίος περιέχει και ίχνη ποσότητας λιπαρής ύλης), με τρόπο τέτοιο, ώστε να απομακρύνεται γρήγορα η υγρασία τους, πετυχαίνοντας ταυτόχρονα το χρυσαφένιο ψήσιμο και την τραγανή κρούστα του τηγανίσματος!
Όπως μπορεί να γίνει εύκολα αντιληπτό, με το Air Fryer επιτυγχάνεται το τηγάνισμα των τροφίμων με πολύ μικρότερη ποσότητα λίπους σε σχέση με την παραδοσιακή φριτέζα ή το απλό τηγάνι και αυτή η ελαχιστοποίηση της λιπαρής ύλης στις μαγειρικές παρασκευές μας, αποτελεί το μεγάλο και κύριο συγκριτικό πλεονέκτημα που έχουν οι φριτέζες αέρα! Ενδεικτικά, αναφέρουμε ότι σε ένα απλό τηγάνι, μια τηγανιά πατάτες θα χρειαστεί σίγουρα 150-200 ml λάδι (ίσως και περισσότερο), ενώ με ένα Air Fryer θα χρειαστούμε το πολύ 2 κουταλιές σούπας!
Τί γίνεται με το ακρυλαμίδιο;
Το ακρυλαμίδιο είναι μια οργανική χημική ένωση, η οποία σχηματίζεται με φυσικό τρόπο κατά το ψήσιμό των τροφίμων σε θερμοκρασίες μεγαλύτερες των 120°C και σε συνθήκες χαμηλής υγρασίας. Αφορά κυρίως τρόφιμα πλούσια σε υδατάνθρακες, όπως οι πατάτες και τα δημητριακά και πρωτοανιχνεύθηκε στα τρόφιμα το 2002 από ερευνητές του Πανεπιστημίου της Στοκχόλμης, ενώ μόλις το 2015 η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων επιβεβαίωσε ότι αυξάνει δυνητικά τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου.
Και ενώ σύμφωνα με παλαιότερες μελέτες, η χρήση του Air Fryer φάνηκε να υπερτερεί έναντι του κλασικού τηγανίσματος, μειώνοντας τη δημιουργία ακρυλαμιδίου έως και 90%, μια νέα μελέτη, κατέδειξε ότι το υπερβολικό μαγείρεμα με Air Fryer έχει ως συνέπεια την εμφάνιση ακρυλαμιδίου σε πολύ μεγαλύτερες ποσότητες ακόμα κι από το ίδιο το τηγάνισμα και σε ποσοστά πολλαπλάσια των ανώτερων θεσπισμένων διεθνών ορίων.
Η μελέτη:
Η μελέτη περιλάμβανε τη χρήση 10 διαφορετικών επωνυμιών Air Fryers προκειμένου να ελεγχθεί η ποσότητα ακρυλαμιδίου που παράγεται στα τρόφιμα. Ακολουθώντας τις οδηγίες του κατασκευαστή, οι ερευνητές μαγείρεψαν τηγανητές πατάτες σε μικρές μερίδες, στον μεγαλύτερο χρόνο προτεινόμενου μαγειρέματος και σε θερμοκρασία 200°C. Τα μοντέλα που χρησιμοποιήθηκαν οδήγησαν στην εμφάνιση έως και 1.720 mg/kg ακρυλαμιδίου(!) στην επιφάνεια των τροφίμων, ποσοστό που υπερβαίνει κατά τουλάχιστον 3,5 φορές το ευρωπαϊκό όριο ανώτατης περιεκτικότητας!
Ωστόσο, η εμφάνιση ακρυλαμιδίου μειωνόταν σε ασφαλές επίπεδο σε μεγαλύτερες μερίδες μαγειρέματος, μικρότερη θερμοκρασία και λιγότερο συνολικό χρόνο μαγειρέματος. Αυτό, οδήγησε στο συμπέρασμα ότι ο μαγειρικός χρόνος και η ποσότητα τροφίμων που τηγανίζονται στο Air Fryer επηρεάζουν αντιστρόφως ανάλογα την ποσοστιαία εμφάνιση ακρυλαμιδίου.
Συμπέρασμα
Δυστυχώς, η μέθοδος μαγειρέματος με Air Fryer, δεν μπορεί να χαρακτηριστεί απολύτως ασφαλής μιας και ουσίες με πιθανή τοξική ή/και καρκινογόνο δράση, όπως οι ετεροκυκλικές αμίνες και οι πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες (PAHs), σχηματίζονται ακόμη και με αυτή τη μορφή μαγειρέματος. Οι φριτέζες αέρος όμως, μπορούν να αποτελέσουν ένα έξυπνο και βολικό μαγειρικό εργαλείο βοηθώντας μας να παρασκευάσουμε τις τροφές μας εύκολα και γρήγορα, να εξοικονομήσουμε επιβαρυντικά/περιττά λιπαρά και θερμίδες, αρκεί να τηρούνται οι παρακάτω προϋποθέσεις:
- Αποφυγή υπερβολικού χρόνου μαγειρέματος των τροφίμων.
- Μείωση της θερμοκρασίας μαγειρέματος, προφυλάσσοντας τα θρεπτικά συστατικά από την οξείδωση (οι υπερβολικά υψηλές θερμοκρασίες για παράδειγμα, μπορούν να καταστρέψουν το 15%-20% των βιταμινών στα λαχανικά, ειδικά τη βιταμίνη C, το φυλλικό οξύ και το κάλιο) και μειώνοντας ταυτόχρονα τα ποσοστά του παραγόμενου ακρυλαμιδίου.
- Επιλογή ενός ποιοτικού Air Fryer, με έμφαση στο το υλικό από το οποίο είναι κατασκευασμένος ο κάδος και ιδιαίτερα ότι έρχεται σε επαφή με τις τροφές. Δεν πρέπει να υπάρχουν πλαστικά, που μπορεί να ελευθερώνουν διάφορα τοξικά αέρια κατά το μαγείρεμα, ενώ η επιφάνεια που θα έρθει σε επαφή με το φαγητό πρέπει να είναι από γυαλί, είτε από ανοξείδωτο χάλυβα, είτε από κεραμικό υλικό.
- Η χρήση του Air Fryer να είναι συνετή και να μη γίνεται εις βάρος άλλων μεθόδων μαγειρικής, όπως είναι το ψήσιμο, το βράσιμο ή το μαγείρεμα στον ατμό, που αποτελεί αναμφίβολα τον πιο υγιεινό τρόπο μαγειρέματος, καθώς μη αγγίζοντας υψηλές θερμοκρασίες, επιτρέπει την απόλυτη διατήρηση των θρεπτικών συστατικών του φαγητού, δεν αλλοιώνει τα τρόφιμα και δεν οξειδώνει τα πολύτιμα μικροθρεπτικά τους συστατικά.
