Το Μυστικό των Χριστουγέννων του Γιόσταιν Γκάαρντερ είναι ένα από τα ομορφότερα παραμύθια αυτού του τόσο ευαίσθητου συγγραφέα, που γράφει ως παιδί βιβλία για παιδιά και για τα παιδιά μέσα στους ενήλικες.
Αν ανοίξεις μάτια και καρδιά, βλέπεις αγγέλους. Βλέπεις τις λέξεις να αντιστρέφονται και να αποκτούν νέες σημασίες. Ταξιδεύεις πίσω στον χρόνο. Βρίσκεις την αλήθεια, την ευτυχία και την αγνότητα στη γέννηση ενός παιδιού. Στο κρυμμένο φως μέσα στο σκοτάδι. Αυτά και τόσα πολλά άλλα αποκαλύπτονται στο πανέμορφο παραμύθι του Γιόσταιν Γκαάρντερ «Το Μυστικό των Χριστουγέννων». Σε αυτή την τόσο ανθρώπινη ιστορία ένα μικρό παιδί, ο Γιόακιμ, που έρχεται πιο κοντά με τους γονείς του ανακαλύπτοντας τα κρυμμένα χαρτάκια ενός χριστουγεννιάτικου ημερολογίου, που έφτιαξε μυστηριώδης ανθοπώλης. Κάθε χαρτάκι είναι το επόμενη κομμάτι μιας χριστουγεννιάτικης ιστορίας: Η Ελισάμπετ (ή Τεμπασιλέ) κυνηγά ένα αρνάκι (ένα αρχετυπικό σύμβολο του Χριστού) κι έτσι αρχίζει να ταξιδεύει μαζί με αγγέλους, τους Τρεις Μάγους, βοσκούς και μερικά πρόβατα μέσα από όλη την Ευρώπη, πίσω στο παρελθόν, προς τη γέννηση του Χριστού στη Βηθλεέμ.
Πρόκειται για μια ιστορία πανανθρώπινη, που βγαίνει έξω από τα όρια του Χριστιανισμού και αγγίζει ακόμα και τους άθεους. Μια ιστορία, που καλεί τους μεγάλους να βγουν απ’ τη στενόμυαλη και τη στενόκαρδη οπτική τους στη ζωή και να τη δουν με τα μάτια των παιδιών. Τότε, όλα τα ψεύτικα κουτάκια της κοινωνίας εμφανίζονται. Ξαφνικά ο χρόνος δεν πηγαίνει μόνο προς τα μπρος, αλλά προς όλες τις κατευθύνσεις. Έτσι, ταξιδεύεις πίσω στο παρελθόν, ατομικό και συλλογικό, και βλέπεις πως κατά βάθος όλα ήταν πάντα ίδια. Όλοι οι άνθρωποι ήταν ίδιοι, όλοι οι τόποι ήταν ίδιοι, όλες οι εποχές ήταν ίδιες- οι διαφορές σε κάθε περίπτωση ήταν μονάχα επιφανειακές. Η Ελισάμπετ είναι ταυτόχρονα η Τεμπασιλέ, η Ρώμη, όπου βρίσκεται, είναι ταυτόχρονα η Αγάπη (ROMA AMOR καθρεφτιζόμενα).
Σ’ όλες τις εποχές οι άνθρωποι χωρίζουν τα πάντα σε πραγματικότητα και φαντασία. Όταν βλέπουν αγγέλους, ξαφνιάζονται και δεν ξέρουν τι να κάνουν, όπως αντίστοιχα δεν ξέρουν τι να κάνουν όταν νιώθουν αγάπη, όταν βρίσκουν σοφία, όταν κάνουν οτιδήποτε, που τους δίνει φτερά και τους κάνει να πετούν σαν άγγελοι προς θεό, την πραγματικότητα, την αλήθεια, την ευτυχία ή οτιδήποτε άλλο συμβολίζει. Αντιθέτως, τα παιδιά, που ακόμα πιστεύουν στους αγγέλους, όχι μόνο τους βλέπουν, όπου οι ενήλικες φοβούνται ακόμα και τους διακρίνουν. Αλλά, τα παιδιά μπορούν και να ακολουθούν τους αγγέλους στα μαγικά τους ταξίδια, ακόμα και προς τη γέννηση του Χριστού- του φωτός στο σκοτάδι, του συμβόλου της αγάπης, της ευτυχίας, της ειρήνης. Εξάλλου, δεν είναι τυχαίο ότι η Ελισάμπετ ξεκινά το ταξίδι της ακολουθώντας ένα μικρό, αθώο αρνάκι, έναν αμνό, που μόνο αγάπη μπορεί να δώσει
Η μαγική ιστορία της Ελισάμπετ δεν αγγίζει απλώς τον Γιόακιμ και τους γονείς του. Είναι η ίδια ιστορία. Είτε αντιμετωπίζεις αγγέλους είτε την καθημερινότητα σου, κατά βάθος την ίδια ζωή ζεις. Εξάλλου, η μαγική πορεία της Ελισάμπετ προς το παρελθόν και τη γέννηση του Χριστού συμβολίζει το ανάλογα εσωτερικό ταξίδι, που πρέπει ο Γιόακιμ και οι γονείς του να κάνουν μέσα τους, προς το δικό τους παρελθόν, προς την αγνότητα της παιδικής τους ηλικίας. Πρέπει και οι ίδιοι να πιστέψουν στην αγάπη, να ξεπεράσουν τα εμπόδια σε κάθε σχέση τους, να πιστέψουν ξανά στη φαντασία, στο μαγικό, στους αγγέλους. Όχι σε κάποιο μεταφυσικό θαύμα, αλλά στην αγάπη, την ειρήνη, την ευτυχία, τη συμβίωση και άλλα αγαθά, που φαντάζουν τόσο υπερβατικά, όσο η ξαφνική εμφάνιση ενός αγγέλου.
Συνεπώς, το Μυστικό των Χριστουγέννων είναι ένα εξαιρετικό παραμύθι, κατάλληλο όχι μόνο για τα παιδιά σου, αλλά και για σένα. Ή όπως θα έλεγε κι ο Γκαάρντερ, ιδίως για σένα, που έχεις χάσει το παιδί μέσα σου…
