Σκαρφαλωμένη σε υψόμετρο 946 μέτρων, η Δημητσάνα ισορροπεί πάνω σε δύο αντικριστά υψώματα στις πλαγιές του Μαινάλου, το βουνό του Θεού Πάνα
Το κελάρυσμα του Λούσιου που ρέει, δημιουργεί ένα εντυπωσιακό φαράγγι και ο επισκέπτης απολαμβάνει μοναδική θέα που φτάνει ως τον Ταΰγετο. Η Δημητσάνα έχει χαρακτηριστεί από το 1978 ως Παραδοσιακός Οικισμός. Πέρα από τις βόλτες στα λιθόστρωτα καλντερίμια της, ανάμεσα σε αναπαλαιωμένα αρχοντικά και πυργόσπιτα, κατά την διαμονή σας μπορείτε να ανακαλύψετε πολλούς κρυμμένους θησαυρούς.
Ο ρόλος του χωριού στην επανάσταση του 1821 υπήρξε καθοριστικός.
Από τα πρώτα χρόνια του 19ου αιώνα, η Φιλική Εταιρεία κατάφερε να δημιουργήσει έναν πολύ πετυχημένο δίαυλο επικοινωνίας ανάμεσα στον πυρήνα αντίστασης της Τριπολιτσάς και της ευρύτερης περιοχής της Γορτυνίας. Στη Δημητσάνα, τις παραμονές της Ελληνικής Επανάστασης, ο Παπαφλέσσας πέρασε μία νύχτα στο περίφημο αρχοντικό του Κανέλου Δεληγιάννη και λέγεται πως εκείνο το βράδυ έγινε και η τελετή ορκωμοσίας του στο Ευαγγέλιο πριν πάρει τον δρόμο για τη Μεσσηνία.
Λίγο καιρό αργότερα, ο οικισμός άρχισε να λειτουργεί ως μπαρουταποθήκη και κέντρο ανεφοδιασμού των ελληνικών στρατευμάτων, χάρη στους πολύ εύπορους Δημητσανίτες εμπόρους Νικόλαο και Σπυρίδωνα Σπηλιωτόπουλο, οι οποίοι παρείχαν τεράστια οικονομική ενίσχυση στον αγώνα.
Αξίζει να επισκεφθείτε την Δημόσια Ιστορική της Βιβλιοθήκη – την αρχαιότερη της Ελλάδας, όπου στις αίθουσες της εκτίθενται διάφορα, σπάνια χειρόγραφα βιβλία και περγαμηνές του 16ου και του 17ου αιώνα. Ο επισκέπτης θα δει αντικείμενα της καθημερινότητας εκείνης της περιόδου (από μαγειρικά σκεύη, υφαντά και σεκρετέρ, μέχρι άμφια, αρχιερατικές μίτρες και ευαγγέλια αλλά και καριοφίλια και γιαταγάνια) που αποτελούν ιστορικά κειμήλια για την αρχαία, τη μεσαιωνική και τη νεότερη ιστορία του τόπου.
Επίσης, το Εκκλησιαστικό Μουσείο της Δημητσάνας, που στεγάζεται στο εντυπωσιακά αναπαλαιωμένο σπίτι του Γρηγορίου Ε’, Πατριάρχη της Κωνσταντινούπολης που απαγχονίστηκε το 1821, και ο οποίος είχε γεννηθεί στη Δημητσάνα.
Αξίζει να επισκεφθείτε το Μουσείο Υδροκίνησης, που βρίσκεται σε μια καταπράσινη έκταση με τρεχούμενα νερά, με τον παλιό μπαρουτόμυλο – που κατά καιρούς μπαίνει σε λειτουργία – τη νεροτριβή, το παλιό βυρσοδεψείο, τον αλευρόμυλο και το ρακοκάζανο. Οι εικόνες και τα βίντεο σε μεταφέρουν στην εποχή που έπλεναν στη νεροτριβή του χωριού και οι ντόπιοι κάτοικοι της Δημητσάνας μετέφεραν μπαρούτι με τα μουλάρια τους, στα παλικάρια του Κολοκοτρώνη…
Κάτω από το Μουσείο Υδροκίνησης, ξεκινά η κλασική διαδρομή διάσχισης του φαραγγιού, που καταλήγει μετά από 9 χιλιόμετρα στην Αρχαία Γόρτυνα. Το μονοπάτι είναι φανταστικό, κινείται σχεδόν συνέχεια παράλληλα με το ποτάμι, και περνά από τα δύο φανταστικά μοναστήρια που είναι χτισμένα μέσα στο φαράγγι, από την Μονή Προδρόμου ως τη Μονή Φιλοσόφου, όπου θα σας αποζημιώσει η μοναδικής ομορφιάς βλάστηση. Η Μονή Προδρόμου είναι χτισμένη, σχεδόν ολόκληρη, στο κοίλωμα ενός θεόρατου βράχου και ένα μέρος της βρίσκεται σε σπηλιά. Η Μονή Φιλοσόφου είναι χτισμένη σε ένα από τα πιο δύσβατα και επιβλητικά σημεία του φαραγγιού του Λούσιου.
Η Αρχαία Γόρτυνα είναι το σημαντικότερο μνημείο από το αρχαίο παρελθόν της Κοιλάδας του Λούσιου. Ένας πολύ ενδιαφέρον αρχαιολογικός χώρος, σύμφωνα με κάποιους μελετητές με τη Γόρτυνα της Κρήτης. Το πιο ξεχωριστό τμήμα της, είναι τα ιαματικά λουτρά, στα οποία μπορεί ο επισκέπτης να διακρίνει το σύστημα των υποκαύστων που θέρμαιναν υπογείως τον χώρο.
Ακολουθήστε τη διαδρομή του Μονοπατιού του Μαινάλου που συνδέει τη Δημητσάνα με το Ζυγοβίστι μέσα από 4 φαντασμαγορικά χιλιόμετρα μέτριας δυσκολίας. Η διαδρομή διαρκεί περίπου δύο ώρες, είναι πολύ καλά σηματοδοτημένη και θα χαρείτε την θέα στον Λούσιο και τα γύρω χωριά.
Δραστηριότητες:
Ο Λούσιος προσφέρεται για rafting. Η υδάτινη διαδρομή ξεκινάει από το γεφύρι κοντά στον Ατσίχολο και τελειώνει στο πέτρινο γεφύρι του Κούκου.
Επίσης το χιονοδρομικό κέντρο του Μαινάλου, που βρίσκεται σε υψόμετρο 1.550 – 1.770, είναι ιδανικό για όσους αγαπούν το χειμερινό σκι. Διαθέτει 7 πίστες και λειτουργεί σαλέ με εστιατόριο και καφέ.
Διαμονή στην Δημητσάνα:
Στον παραδοσιακό ξενώνα εν Δημητσάνη, που λειτουργεί από Παρασκευή έως Κυριακή, με ένα εστιατόριο που προσφέρει γευστικά παραδοσιακά πιάτα της περιοχής.
Κόστος από €120 το δίκλινο με πρωινό σε high season.
Στο νεόκτιστο Nema Dimitsana Suites από €160 το δίκλινο με πρωινό σε high season.
Στο Koustenis Village από €100 το δίκλινο με πρωινό.
Φαγητό:
Εστιατόριο Ξενώνα Εν Δημητσάνη (λειτουργεί Παρασκευή έως Κυριακή από τις 19:00). Σερβίρει πιάτα με ντόπιες Αρκαδικές πρώτες ύλες σε επιμέλεια του σεφ Σταύρου Κουστένη και η λίστα κρασιών του είναι αποκλειστικά από τον Πελοποννησιακό αμπελώνα.
Ταβέρνα Δρυμώνας στη Δημητσάνα για κατσικάκι ή κουνέλι ριγανάτο και κόκορα κρασάτο καθώς και καλοψημένα κρέατα.
Ταβέρνα του Ιωσήφ στο χωριό Μαγούλιανα
Από τις παλαιότερες ταβέρνες της περιοχής με κρεατικά μαεστρικά ψημένα, αγριογούρουνο με μακαρόνια και αρνί γάστρας καθώς και κοκορέτσι και κοντοσούβλι.
Ταβέρνα Ζέρζοβα στο χωριό Μάρκου Γορτυνίας. Από τις καλύτερες ταβέρνες της Πελοποννήσου, που επισκέπτες φτάνουν ακόμη κι από Αθήνα για να γευτούν τα παραδοσιακά πιάτα της. Χυλοπίτες με καμένη μυζήθρα must, μοσχαρόσουπα πεντανόστιμη, πίτες ημέρας, κατσικάκι και κουνέλι λαδορίγανη, αγριογούρουνο κοκκινιστό, λαχανοντολμάδες καθώς και κρεατικά της ώρας ψημένα άψογα. Διαθέτει μικρή λίστα κρασιών από τον ελληνικό αμπελώνα. Λειτουργεί από Παρασκευή έως Κυριακή 12:30 – 20:00.
Για να προμηθευτείτε παραδοσιακά ζυμαρικά και ντόπια γλυκά του κουταλιού, επισκεφθείτε το κατάστημα Φιλέματα Δημητσάνας, στο χωριό Καρκαλού.
Με ορμητήριο την Δημητσάνα θα έχετε την ευκαιρία να κάνετε εξορμήσεις στα γύρω χωριά, να επισκεφθείτε τη Βυτίνα, τη Στεμνίτσα (με σπίτια χτισμένα από του περίφημους Λαγκαδινούς μαστόρους), τα Μαγούλιανα (το αλπικό στολίδι της Αρκαδίας) καθώς και τη Καρύταινα (το Τολέδο της Πελοποννήσου όπως την χαρακτήρισε ο Καζαντζάκης στο βιβλίο του «Ταξιδεύοντας στον Μοριά») και την Αλωνίσταινα, ένα ωραίο πέτρινο χωριό χτισμένο στην καρδιά του Μαινάλου.
Επίσης το μικρό χωριό Ελληνικό, που βρίσκεται ανάμεσα στην Στεμνίτσα και στην Καρύταινα, είναι ένα υπόδειγμα παραδοσιακής Αρκαδικής αρχιτεκτονικής.
